Η συνηγορία στο χώρο της ψυχικής υγείας

Μια σύγχρονη, θεωρητική προσέγγιση -Μέρος Ι

Από τις: Αρσενία Μαλακόζη – Κοινωνική Λειτουργό- Εργαζόμενη στην Ε.Κ.Ψ. & Ψ.Υ., Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια

Μαρία Καδόγλου- Κοινωνική Λειτουργό, Msc στην Κοινωνική Ψυχιατρική, Εργαζόμενη στην Ε.Κ.Ψ. & Ψ.Υ.

Η ψυχική υγεία εξακολουθεί να αντιμετωπίζεται ως ένα ζήτημα χαμηλής προτεραιότητας στις περισσότερες χώρες του κόσμου, παρά το ότι 1/4 ανθρώπους στην Ευρώπη είναι πιθανό να αντιμετωπίσει κάποιο πρόβλημα ψυχικής διαταραχής κατά τη διάρκεια της ζωής του (Cutler & συν. 2006, Hamid & συν. 2008). Για το λόγο αυτό, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) προτρέπει τις χώρες να τοποθετήσουν την ψυχική υγεία υψηλά στις ατζέντες τους και τους παρέχει τεχνική βοήθεια, ώστε να αναπτύξουν τον τομέα της συνηγορίας που περιλαμβάνει πολιτικές/ προγράμματα προαγωγής της ψυχικής υγείας και προστασίας των δικαιωμάτων των ατόμων με ψυχική διαταραχή (Funk & συν., 2005).

Η συνηγορία θεωρείται ως μια από τις έντεκα δράσεις που απαρτίζουν μια ολοκληρωμένη πολιτική για την ψυχική υγεία [1] (Π.Ο.Υ., 2003). Επιπλέον, η συνηγορία, μαζί με τη διαμεσολάβηση και την προσβασιμότητα, θεωρούνται ως οι βασικές στρατηγικές για την επίτευξη της προαγωγής της υγείας (Carlisle, 2000). Η γνώση, εντούτοις, που υπάρχει γύρω από τα δίκτυα φροντίδας ψυχικής υγείας που ακολουθούν τις ιδέες και τις αξίες της είναι περιορισμένη (Cutler & συν., 2006).

Η αποσαφήνιση του όρου της συνηγορίας δεν αποτελεί απλό εγχείρημα, διότι εμφανίζονται τόσοι ορισμοί όσα σχεδόν είναι τα πλαίσια εργασίας των οργανώσεων συνηγορίας (Henderson, 2004). Η έλλειψη ομοφωνίας και ομοιογένειας στο νόημα που αποδίδεται στον όρο, αντικατοπτρίζει συχνά τις διαφορετικές θεωρήσεις στο κίνημα της συνηγορίας για το ποια προσέγγιση είναι πιο λειτουργική (Forbat & συν., 2005).

Οι Newbigging και συν. (2011) παρατηρούν ότι ο όρος συνηγορία δε φαίνεται να έχει άμεσο νόημα για τους συμμετέχοντες σε αυτήν και μερικές φορές έχει ερμηνευθεί απλώς ως πλαίσιο νομικών υπηρεσιών, ενώ άλλοι αναφέρουν ότι οι όροι "συνηγορία" και "ομάδες συνηγορίας" χρησιμοποιούνται ως συντομογραφία για να περιγράψουν ένα ευρύ πεδίο ομάδων και δραστηριοτήτων, όμως η διαδικασία και το νόημα της συνηγορίας δεν ποικίλει στο χρόνο (Whithorn, 1982 στο Milnel, 1986). Για παράδειγμα, στην Αμερική, ως και το 2002, 7467 ειδικές ομάδες, οργανισμοί και υπηρεσίες λειτουργούσαν από και για άτομα με ψυχικές διαταραχές & τα μέλη των οικογενειών τους, από τις οποίες το 60% περίπου πρόσφερε υπηρεσίες συνηγορίας (Goldstrom & συν., 2006).

Στην απλούστερη ερμηνεία της, η συνηγορία σημαίνει να μιλάς εκ μέρους κάποιου ή κάποιων (Forbat & συν. 2005, Henderson, 2004). Ο Dunning (1995) γράφει ότι συνηγορία θεωρείται το να υποστηρίζεις μια υπόθεση, να επηρεάζεις αποφάσεις, να ξεπερνάς τις εικασίες, να παρέχεις καλύτερες υπηρεσίες, να φέρεσαι ισότιμα, να προστατεύεις από την κακοποίηση, να αναδιανέμεις την ισορροπία δυνάμεων και να αποκτάς ειδικές γνώσεις σε ότι αφορά στα δικαιώματα (Dunning, 1995 στο Forbat & Atkinson, 2005). Επίσης, η συνηγορία αποτελεί έννοια μέσω της οποίας τα άτομα με ψυχικές διαταραχές και τα μέλη των οικογενειών ασκούν επιρροή στην πολιτική για την ψυχική υγεία (Carol & συν., 1998).

Οι Silvera Μ. και συν. (2000) σημειώνουν ότι συνηγορία σημαίνει να δίδεται φωνή στις μειονοτικές ομάδες και ότι η έννοια έχει τις ρίζες της στην κατανόηση των άνισων σχέσεων μεταξύ αυτών που παρέχουν υπηρεσίες και τους χρήστες των υπηρεσιών αυτών (McKeown, French, 2011). Σύμφωνα με τον οργανισμό Advocacy Across London (2002), η δράση της συνηγορίας επικεντρώνεται στη βοήθεια των ανθρώπων, προκειμένου να εκφράσουν αυτό που θέλουν, στην προάσπιση των δικαιωμάτων τους, στην εκπροσώπηση των συμφερόντων τους και στην εξασφάλιση των υπηρεσιών που έχουν ανάγκη (Henderson, 2004).

Σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ. (2003) η συνηγορία είναι ένα σημαντικό μέσο προκειμένου να αυξηθεί η συνειδητοποίηση στα θέματα ψυχικής υγείας και να διασφαλιστεί ότι ανήκουν στις προτεραιότητες των κυβερνήσεων. Επιπλέον, προσφέρει βελτιώσεις στην πολιτική, τη νομοθεσία και την ανάπτυξη υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Συμβάλλει στην πληροφόρηση, στην εκπαίδευση, στην έρευνα, στην επιμόρφωση, στην ενδυνάμωση, στην αλληλοβοήθεια, στις συμβουλευτικές παρεμβάσεις, στη διαμεσολάβηση, στην υπεράσπιση και στην καταγγελία.

Οι τομείς που θίγει μπορούν να συνοψιστούν στους εξής:

• έλλειψη υπηρεσιών ψυχικής υγείας
• δυσβάστακτο κόστος για τη φροντίδα ψυχικής υγείας
• έλλειψη ισότητας μεταξύ ψυχικής και σωματικής υγείας
• κακή ποιότητα υπηρεσιών στα ψυχιατρεία και σε άλλες ψυχιατρικές υπηρεσίες
• αναγκαιότητα εναλλακτικών υπηρεσιών που να της διαχειρίζονται οι χρήστες των υπηρεσιών
• πατερναλιστικές υπηρεσίες
• δικαίωμα αυτοκαθορισμού και η ανάγκη πληροφόρησης για τις θεραπείες.
• αναγκαιότητα για υπηρεσίες που διευκολύνουν στην ενεργό συμμετοχή της κοινότητα
• παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ατόμων με ψυχικές διαταραχές
• έλλειψη στέγης και πληροφόρησης για τα άτομα με ψυχικές διαταραχές
• στίγμα λόγω των ψυχικών διαταραχών με αποτέλεσμα τον αποκλεισμό των ατόμων αυτών
• έλλειψη προαγωγής και πρόληψης σε σχολεία, χώρους εργασίας και γειτονιές
• έλλειψη ερευνητικών προγραμμάτων
• ανεπαρκής εφαρμογή πολιτικών, σχεδίων δράσης, προγραμμάτων και νομοθεσίας
• έλλειψη παρακολούθησης αξιολόγησης σχετικών με την ψυχική υγεία προγραμμάτων (Π.Ο.Υ., 2003).

Σε μια προσπάθεια κατηγοριοποίησης των τύπων που αφορούν στον τομέα της ψυχικής υγείας, καταλήγουμε στους εξής κοινούς τύπους:

• Αυτοσυνηγορία: οι χρήστες υπηρεσιών αλληλοϋποστηρίζονται και νιώθουν δυνατοί να μιλήσουν για αυτοϋπεράσπιση (Henderson 2004, Αdvocacy in Champlain District, 2002).
• Συνηγορία του Πολίτη: ένας εθελοντής, τελείως ανεξάρτητος από το σύστημα υγείας, συνεργάζεται με ένα ευάλωτο άτομο για τη νομική του υπεράσπιση ή τον βοηθά στην αυτό-υπεράσπισή του (Dunning1995 σε Forbat & συν. 2005, Henderson 2004, Hadlow 1996).
• Επίσημη συνηγορία: παρέχεται από έμμισθους συνηγόρους, κάτω από την ασπίδα ενός επίσημου οργανισμού συνηγορίας (Forbat & συν. 2005, Henderson 2004).
• Συλλογική Συνηγορία: ομάδες εθελοντών-χρηστών των υπηρεσιών ενώνονται για να μιλήσουν για θέματα που τους αφορούν (Αdvocacy in Champlain District 2002, Henderson 2004).

Παρόλο που δεν υπάρχουν ακόμα επιστημονικά στοιχεία που θα μπορούσαν να αποδείξουν ότι η συνηγορία βελτιώνει άμεσα την ψυχική υγεία των πληθυσμών, υπάρχουν ενθαρρυντικές εργασίες και εμπειρίες που επισημαίνουν τα θετικά της αποτελέσματα:

• η ένταξη της ψυχικής υγείας στις κυβερνητικές προτεραιότητες
• η βελτίωση των πολιτικών και των πρακτικών των κυβερνήσεων & άλλων φορέων
• οι αλλαγές σε νόμους & κανονισμούς
• η καλύτερη προαγωγή της ψυχικής υγείας και της πρόληψης των ψυχικών διαταραχών
• η προστασία και προώθηση των δικαιωμάτων και των συμφερόντων των ατόμων με ψυχικές διαταραχές και των οικογενειών τους
• η βελτίωση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας, των θεραπευτικών παρεμβάσεων και της φροντίδας (Π.Ο.Υ., 2003).

Γενικότερα, η συνηγορία μπορεί να παρέχει οφέλη:

• στα άτομα, με τη μεγιστοποίηση των φωνών των ατόμων με ψυχικές διαταραχές και των οικογενειών τους σε θέματα που σχετίζονται με την περίθαλψη, τη θεραπεία και την ποιότητα ζωής τους
• στους παρόχους υπηρεσιών, μέσω της έγκαιρης αναγνώρισης και επίλυσης των ανησυχιών των καταναλωτών
• στους φορείς χάραξης πολιτικής, μέσα από τον έγκαιρο εντοπισμό των αναδυόμενων ζητημάτων και των τάσεων, που έχουν αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής και στην ποιότητα της περίθαλψης (Αdvocacy in Champlain District, 2002).

Τα δε οφέλη από τη συμμετοχή των χρηστών συνοψίζονται στα εξής σημεία:

• Μπορεί να αυξηθεί η υπάρχουσα περιορισμένη κατανόηση της ψυχικής διαταραχής (Tait & συν., 2005). Την τελευταία δεκαετία ένας αριθμός από έρευνες που σχεδιάστηκε και πραγματοποιήθηκε από χρήστες υπηρεσιών συνετέλεσαν στη βελτίωση πρακτικών για την ψυχική υγεία (Callard & συν., 2010)
• Η συμμετοχή μπορεί να είναι θεραπευτική από μόνη της καθώς ενθαρρύνει τη μεγαλύτερη δυνατή κοινωνική ένταξη του χρήστη, αυξάνει την αυτογνωσία του σε σχέση με την ασθένεια, και τον ενδυναμώνει (Callard & συν. 2010, Beaupert 2009, Lara & συν. 2009, Tait & συν. 2005, Callard & συν. 2010, Beaupert, 2009 ∙ Lara & συν. 2009, Livingston & συν. 2004, Henderson 2004, Livingston & συν. 2004, Π.Ο.Υ. 2003)
• Συντελεί στην καταπολέμηση του στίγματος, της αδικίας και της κοινωνικής απομόνωσης (Callard & συν., 2010) και
• Επιδρά άμεσα στη μείωση της απροθυμίας των ατόμων με ψυχικές ασθένειες να ζητήσουν βοήθεια (Miller & Moore, 2009).
• Προωθεί την ισότητα και την κοινωνική δικαιοσύνη (Henderson, 2004).

Ιστορική Αναδρομή

Το κίνημα της συνηγορίας ξεκίνησε πριν 40 χρόνια, ως μέσο καταπολέμησης του στίγματος και της προκατάληψης ενάντια στα άτομα με ψυχικές διαταραχές αλλά και ως μέσο βελτίωσης των υπηρεσιών που τους αφορούν. Στην ανάπτυξή του συνέβαλε η αναγνώριση ότι τα άτομα με ψυχικές διαταραχές πλήττονταν από σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους (Funk & συν., 2005). Το κίνημα επικεντρωνόταν, ιδιαίτερα, α) στη μεθόδευση των κοινωνικών αλλαγών για την επίτευξη της κοινωνικής ενσωμάτωσης και της βελτίωσης της θέσης του ασθενή, β) στην επιμόρφωση της κοινής γνώμης, γ) στην προώθηση νέων στρατηγικών για την υπεράσπιση των ψυχικά ασθενών και δ) στην ανάπτυξη της έρευνας (Morselli, 2000).

Οι περισσότερες από τις πρώτες οργανώσεις συνηγορίας δημιουργήθηκαν από μέλη του στενού οικογενειακού περιβάλλοντος των ατόμων με ψυχική διαταραχή. Στη συνέχεια, τα ίδια τα άτομα με ψυχικές διαταραχές άρχισαν να δημιουργούν τις δικές τους οργανώσεις για να υπερασπιστούν τα δικά τους συμφέροντα (Π.O.Υ., 2003 στο Funk & συν., 2005). Η Chamberlin (1978), πρωτοπόρος του κινήματος, στο βιβλίο της "Οn our own", ανέφερε ότι ο έλεγχος πρέπει να δοθεί στους ασθενείς για τη θεραπεία τους.

Στην Ευρώπη, αυτό ήταν το αποτέλεσμα της αποασυλοποίησης και των νέων κοινοτικών δομών που αναπτύχθηκαν σε χώρες όπως η Αγγλία, η Ολλανδία, το Βέλγιο, η Γαλλία και η Ιταλία, ενώ στις Η.Π.Α. πρωταρχικές αιτίες, πέραν της αποασυλοποίησης, ήταν τα νέα ψυχοφάρμακα και το κίνημα της αντιψυχιατρικής[2] ή αλλιώς το κίνημα των επιζώντων (Tomes 2006, Morselli 2000).

Ο πρώτος συνεταιρισμός συνηγορίας στις Η.Π.Α. για άτομα με κάποια ψυχιατρική νόσο και τους συγγενείς τους ήταν το «Fountain House», το 1948 στη Νέα Υόρκη. Μεταξύ του 1960 και του 1980 δημιουργήθηκαν οργανισμοί, όπως η National Alliance for the Mentally Illness, το Oregon Insane Liberation Front- η πρώτη ομάδα ψυχικά ασθενών που διεκδικεί τα δικαιώματά της το 1970, ενώ η οργάνωση συνηγορίας National Mental Health Association δημιουργήθηκε από τον πρώην ασθενή C. Beers (Morselli, 2000, Τomes, 2006).

Το κίνημα της συνηγορίας αναπτύσσεται δυναμικά και στον Καναδά, στην Αυστραλία και στη Νέα Ζηλανδία. Από την άλλη, σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες, οι ομάδες συνηγορίας για την ψυχική υγεία δεν έχουν σχηματιστεί ή είναι σε νηπιακό στάδιο. Σε χώρες, όπως το Ισραήλ και το Ηνωμένο Βασίλειο, ομάδες με κοινούς στόχους συμμαχούν για να επιτύχουν καλύτερα αποτελέσματα σε ό,τι τις ενώνει. Επιπλέον, έχουν δημιουργηθεί διεθνείς οργανώσεις που συνηγορούν υπέρ της ψυχικής υγείας και προσφέρουν σημαντική βοήθεια στις αναπτυσσόμενες χώρες, ώστε να οργανώσουν κινήματα συνηγορίας. Παραδείγματα τέτοιων οργανώσεων αποτελούν η World Federation for Mental Health, με μέλη- παραρτήματα σε πολλές χώρες και η World Fellowship for Schizofrenia and Allied Disorders με μέλη 22 εθνικές οργανώσεις και περισσότερες από 50 μικρότερες ομάδες παγκοσμίως (World Fellowship for Schizofrenia and Allied Disorders, 2002 στο Π.Ο.Υ., 2003).

Παρά το ότι στο κίνημα συνηγορίας εντάσσονται διάφορες οργανώσεις και άτομα που αναλαμβάνουν ποικίλες πρωτοβουλίες, συχνά οι δράσεις τους, παρόλο που συνεργάζονται προκειμένου να επιτύχουν συγκεκριμένους στόχους, δεν έχουν το χαρακτήρα του ενωμένου μετώπου (Π.Ο.Υ. 2003). Ο πρόεδρος της American Psychiatric Association, το 2005, σημείωσε ότι «πολλές από τις προτάσεις των κρατών σχετικά με την ανάπτυξη πολιτικών για την ψυχική υγεία, παραμένουν ανεκμετάλλευτες, γιατί δεν έχει δοθεί σε κάποιον η νόμιμη εξουσία να ενώσει τους φορείς σε μια κερδοφόρα για τους χρήστες συμμαχία, καθώς οι ψυχίατροι ανταγωνίζονται με το κίνημα των καταναλωτών, τη φαρμακοβιομηχανία και τις ασφαλιστικές εταιρίες ποιος θα προσφέρει καθοδήγηση στο πεδίο της ψυχικής υγείας» (Sharfstein, 2005). Επίσης, η βιβλιογραφία καταδεικνύει ότι οι διαφορές τους αφορούν κυρίως στη συμμετοχή των χρηστών, οικογενειών και επαγγελματιών στη λήψη αποφάσεων, στις πηγές χρηματοδότησης και της κρατικής συμμετοχής σε αυτές, στο μέγεθος και στην ευρύτητά τους. Είναι σαφές ότι ένα συγκεκριμένο εύρος δικτύων δεν ταιριάζει σε όλους και ότι το μοντέλο που έχει προκύψει σε κάθε κράτος έχει διαμορφωθεί από τις ανάγκες του (Miller & Moore, 2009).

Κατά την έναρξη της νέας χιλιετίας, παρά την πληθώρα των πολιτικών μεταρρυθμίσεων στον τομέα της ψυχικής υγείας, η συμμετοχή των χρηστών εξακολουθεί να είναι περιορισμένη (Tait & συν., 2005). Σε έρευνα των Rose και συν. (2010) βρέθηκε ότι το 92% των ερωτηθέντων αναγνωρίζει ότι η συμμετοχή των χρηστών μπορεί να βελτιώσει τις παρεχόμενες υπηρεσίες. Πράγματι, η συμμετοχή του χρήστη πρέπει να είναι μέρος της δομής των υπηρεσιών ψυχικής υγείας και να επηρεάζει κάθε πτυχή των παροχών τους (Tait & συν. 2005, Carol & συν., 1998).

Ο ρόλος των ομάδων συνηγορίας δίνει μεγαλύτερη έμφαση στο συλλογικό παρά στο ατομικό, στη συμβολή για αλλαγή στις καθιερωμένες πολιτικές για τη θεραπεία και στην πρακτική εφαρμογή των πολιτικών αυτών, στην κατάρτιση και στην έρευνα (Lara & συν. 2009, Miller & συν., 2009) και προσέχει, ώστε οι μειονοτικές ομάδες να μην υφίστανται διακρίσεις, όταν χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες, αλλά να αντιμετωπίζονται με σεβασμό και αξιοπρέπεια (Dyall & συν., 2010). Σε έρευνα 318 ομάδων χρηστών στο Ηνωμένο Βασίλειο διαπιστώθηκε ότι «οι τοπικές ομάδες χρηστών των υπηρεσιών διαδραματίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην αμοιβαία υποστήριξη, βοηθώντας τους ανθρώπους να ανακτήσουν την υγεία τους και να μην χρειαστούν φροντίδα από τις υπηρεσίες» (Tait & συν., 2005).

Οι καταναλωτές έχουν μεγάλη δύναμη να πραγματοποιήσουν αλλαγές στην ποιότητα της φροντίδας που λαμβάνουν, χρειάζονται όμως, υποστήριξη για να μάθουν πώς θα έχουν πρόσβαση στη δύναμη αυτή. Οι ομάδες συνηγορίας μπορούν να παρέχουν την υποστήριξη. Επίσης, μπορούν να αυξήσουν τις ικανότητες και τη γνώση των καταναλωτών, μετατρέποντάς τους σε ικανούς και ενεργούς συνεργάτες στην υγεία τους (Lara & συν., 2009). Έκθεση της National Alliance for the Mentally Illness το 2003 δείχνει μεταξύ άλλων ότι οι καταναλωτές πρέπει να κατανοηθούν ως ειδικοί της δικής τους ζωής και να ζητείται η γνώμη τους σε όλες τις αποφάσεις που επηρεάζουν τις ζωές τους. Απαιτείται να κινηθούν περισσότερο επιθετικά, ώστε να αναλάβουν ένα λιγότερο συμβολικό ρόλο. Το ιατρικό μοντέλο είναι αναγκαίο να αντικατασταθεί από καινούρια μοντέλα φροντίδας, τα οποία θέτουν στο κέντρο της θεραπευτικής προσέγγισης το άτομο και την οικογένειά του. Καμιά αλλαγή δεν μπορεί να συμβεί στο σύστημα υγείας, χωρίς να συμμετέχουν ως ίσοι εταίροι οι καταναλωτές και οι οικογένειες τους (Green, 2004). Ιδεατά, η συμμετοχή των καταναλωτών σημαίνει ότι αυτοί θα είναι «ολοκληρωμένα και ίσα μέλη σε όλες τις σφαίρες της κοινωνικής δραστηριότητας, πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά» (Callαrd & συν. 2010, Carol & συν. 1998).

Οι οργανώσεις συνηγορίας αναγνωρίζουν το ρόλο των οικογενειών καθώς αυτές αποτελούν τον κύριο φορέα παροχής περίθαλψης για τους περισσότερους ανθρώπους που πλήττονται από σοβαρές ψυχικές ασθένειες και εργάζονται σκληρότερα από τον καθένα, πέρα των ασθενών, για την ανάρρωση και την ποιότητας της ζωής τους (Lara & συν. 2009, Emmet, 1998). Οι οικογένειες οργανώνονται σε επίσημες και μη οργανώσεις, όπως οι εθνικές ενώσεις που έχουν μεγάλη επιρροή και αποτελούν δίκτυα υποστήριξης θεμελιώδους σημασίας. Παρέχουν αλληλοϋποστήριξη και υπηρεσίες, επιμορφώνουν την κοινότητα, ενδυναμώνουν τις πολιτικές υγείας, συμμετέχουν σε ερευνητικά προγράμματα, καταγγέλλουν το στίγμα και αγωνίζονται για τη βελτίωση των υπηρεσιών (Π.Ο.Υ., 2003).

Οι παρεμβάσεις συνηγορίας των οικογενειών μπορεί να επικαλύπτονται από τις ενέργειες των χρηστών των υπηρεσιών, ταυτόχρονα όμως μεγιστοποιούν τα οφέλη από τη συμμετοχή των φροντιστών στη παγκόσμια διαχείριση της σχιζοφρένειας (McCrae, 2010). Ένα καλό παράδειγμα συμμετοχής τους στη διευκόλυνση της έρευνας είναι η μελέτη για τους μονοζυγωτικούς διδύμους στη σχιζοφρένεια. Σχεδόν όλοι οι συμμετέχοντες δίδυμοι ήταν μέλη της National Alliance for the Mentally Illness και της Schizophrenia Society of Canada (Bresnahan & συν., 2001).

Υπάρχει βέβαια και η αντίθετη άποψη, όπως την εκφράζει η Caras (1998), χρήστης υπηρεσιών και συνήγορος για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, η οποία θεωρεί ότι κίνημα συνηγορίας για την ψυχική υγεία που βασίζεται στις οικογένειες στιγματίζει τα μέλη του, είναι πατερναλιστικό και έχει ως στόχο οικονομικά οφέλη από τη συνεργασία με τις φαρμακοβιομηχανίες.

Ακολουθεί Δεύτερο Μέρος

Βιβλιογραφία:

1. Ασκούνη-Στρούμπου Α., Ανδρόνικος Π. (2010). Παγκόσμια συμμαχία για την ψυχική υγεία. 13ο εκπαιδευτικό σεμινάριο Gamian Europe. Μηνύματα, 43, 4-5.

2. Beaupert F. (2009). Μental health tribunal processes and advocacy arrangements: "Little Wins" are no small feat. The Australian and New Zealand Association of Psychiatric, Psychology and Law, 16(1), 90-107.

3. Bresnahan M., Susser E. (2001). Advocacy movements in research and prevention: schizophrenia and autism. Social and Preventive Medicine, 46, 141-145.

4. Brohan E., Gauci D., Sartorius N., Thornicroft G., and the G.A.M.I.A.N.-Europe Study Group. (2010). Self-stigma, empowerment and perceived discrimination among people with bipolar disorder or depression in 13 European countries: The G.A.M.I.A.N.- Europe study. Journal of Affective Disorders (In press). Available at www.gamian. eu / JAD-paper. Pdf. Ahead of puplication.

5. Callard F., Rose D. (2010). Mental health service user leadership in research. Briefing paper for the WHO Regional office for Europe. Meeting "Empowerment in mental health-Working together towards leadership". 27-28 Octomber 2010, Leuven.

6. Caras S. (1998). The Downside of the Family-Organized Mental Illness Advocacy Movement. Psychiatric Services, 49(6), 763-764.

7. Carlisle S. (2000). Health promotion, advocacy and health inequalities: a conceptual framework. Health Promotion International, 15(4), 369-376.

8. Carol J.E., McGaha A.C. (1998). A survey of mental health consumers' and family members' involvement in advocacy. Community Mental Health Journal, 34(6), 615-623.

9. Champlain district mental health implementation task force-navigating mental health reform. Foundations for reform. Section 14, advocacy in Champlain district. 2002.

10. Cutler P., Hayward R., Tanasan G. (2006). Advocacy: are civil society organizations any good at it? and what exactly is anyway? Supporting user led advocacy in mental health. Monitoring human rights and the rule of law in Europe. eumap. org.

11. Dyall L., Marama M. (2010). Health advocacy-counting the costs. International Journal of Mental Health Addiction, 8, 190-204.

12. Emmet W. (2003). The campaign for mental health reform: a new advocacy partnership. Psychiatric Services, 54(11), 1475-1479.

13. Emmet W. (1998). Why Consumers and Family Must Work Together. Psychiatric Services, 49(6), 764-766.

14. Forbat L., Atkinson D. (2005). Advocacy in practice: The troubled position of advocates in adult services. British Journal of Social Work, 35, 321-335.

15. Fried J.B., Johnsen C.M., Starrett E.B., Calloway O.M., Morrissey P.J. (1998). An empirical assessment of rural community support networks for individuals with severe mental disorders. Community Mental Health Journal, 34(1), 39-56.

16. Funk M., Minoletti A., Drew N., Taylor J., Saraceno B. (2005). Advocacy for mental health: roles for consumer and family organizations and governments. Health Promotion International, 21(1), 70-75.

17. Goldstrom I.D., Campbell J., RogersJ.A., Lambert D.B., Blacklow B., Henderson .M.J., Manderscheid R.W. (2006). National estimates for mental health mutual support groups, self-help organization, and consumer-operated services. Administration and Policy in Mental Health and Mental Health Services Research, 33(1), 92-103.

18. Green L.V. (2004). Consumer and advocacy perspectives. Psychiatric Services, 55(6), 698-702.

19. Hadlow J. (1996). Citizen advocacy' observed: tool or tokenism? Journal of Community and Applied Social Psychology, 6, 403-408.

20. Hamid H., Abanila K., Bauta B., Huang K. (2008). Evaluating the WHO assessment instrument for mental health systems by comparing mental health policies in for countries. Bulletin of the World Health Organization, 86, 467-473.

21. Henderson R. ( 2004). Empowerment through advocacy-mental health advocacy in focus, in http://www.actionforadvocacy.org.uk

22. Lara A.A., Salberg L. (2009). Patient advocacy: What is its role? Pacing and Clinical Electrophysiology, 32(2), 83-85.

23. Livingston G., Cooper C. (2004). User and carer involvement in mental health training. Advances in Psychiatric Treatment, 10, 85-92.

24. McCrae. (2010). Physical health concerns of the patient, the family and the carer. European Psychiatry, 25, 34-36.

25. Miller D.L., Moore R.L. (2009). Developing statewide consumer networks. Psychiatric Services, 60(3), 291-293.

26. Milnel N. (1986). The Symbols and Meanings of Advocacy. International Journal of Law and Psychiatric, 8, 1-17.

27. Μονάδα Υποστήριξης και Παρακολούθησης Ψυχαργώς- β' φάση (2004) στο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. Πακέτο οδηγιών για την πολιτική και τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Συνηγορία για την ψυχική υγεία., 63-78.

28. Morselli L.P., Elgie R. (2003). Gamian Europe*/ BEAM survey 1- global analysis of a patient questionnaire circulated to 3450 members of 12 European advocacy groups operating in the field of mood disorders. Bipolar Disorders, 5, 265-278.

29. Morselli P.L. (2000). Present and future role of mental illness advocacy associations in the management of the mental ill: realities, needs and hopes at the edge of the third millennium. Bipolar Disorders, 2, 294-300.

30. Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. (2003). Πακέτο οδηγιών για την πολιτική και τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Συνηγορία για την ψυχική υγεία. Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Διεύθυνση ψυχικής υγείας. Μονάδα Υποστήριξης και Παρακολούθησης Ψυχαργώς- β' φάση. Επιμέλεια ελληνική έκδοσης: Ζαχαριάς Βαγγέλης (2004).

31. Redley M., Clare I.C.H., Luke L., Holland A.J. (2009). Mental Capacity Act (England and Wales) 2005: The Emergent Independent Mental Capacity Advocates (IMCA) Service. British Journal of Social Work, 40, 1812-1928.

32. Rose D., Fleischmann P., Schofield P. (2010). Perceptions of user involvement: a user-led study. International Journal of Social Psychiatry, 56, 389-401.

33. Sharfstein S.S. (2005). Response to the Presidential Address: Advocacy for Our Patients and Our Profession. American Journal of Psychiatric, 162, 2045-2047.

34. Στυλιανιδης Σ., Σακέλλης Γ. (2011). Δελτίο τύπου Δικαιώματα-Συνηγορία και ενδυνάμωση στο χώρο της ψυχικής υγείας: η οπτική των ληπτών υπηρεσιών ψυχικής υγείας και των οικογενειών. Μηνύματα, 44, 7-8.

35. Στυλιανίδης Σ. (2011). Συνηγορία και κοινωνικός αποκλεισμός στην ψυχική υγεία. Μια παγκόσμια πρόκληση. Υποστήριξη, 37, 1-2.

36. Σύλλογος Οικογενειών για την Ψυχική Υγεία Ν. Σερρών. (2010). Συμπεράσματα από το 2ο πανελλήνιο εκπαιδευτικό σεμινάριο με τίτλο «το προνόμιο της συνηγορίας-αυτοσυνηγορίας και της δικαιοπραξίας». Υποστήριξη, 37, 15-17

37. Tait L., Lester H. (2005). Encouraging user involvement in mental health services. Advances in Psychiatric Treatment, 11, 168-175.

38. Tomes N. (2006). The patient as a policy factor: a historical case study of the consumer/survivor movement in mental health. Health Affairs, 25(3), 720-729.

--------------------------------------------------------------------------------

[1] Οι υπόλοιπες δράσεις είναι: η νομοθεσία και τα ανθρώπινα δικαιώματα, η χρηματοδότηση, ο σχεδιασμός και η οργάνωση υπηρεσιών, η βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών, η πολιτική και τα προγράμματα στους χώρους εργασίας, τα ψυχοτρόπα φάρμακα, τα πληροφορικά συστήματα, οι ανθρώπινοι πόροι και η εκπαίδευση, η ψυχική υγεία παιδιών και εφήβων, η έρευνα και η αξιολόγηση (Π.Ο.Υ., 2003).

[2] Σύμφωνα με τις αρχές του κινήματος της αντιψυχιατρικής, η τρέλα περιγράφεται όχι ως ασθένεια άλλα ως εναλλακτική δήλωση του «είναι». Προτείνει να δεχτούμε τη διαφορετικότητα και να αλλάξουμε την κοινωνία, ώστε η διαφορετικότητα να γίνει αποδεκτή (Tomes, 2006).

Πηγή: http://psychografimata.com/7489/i-sinigoria-sto-choro-tis-psichikis-igias/