Όπως και η διάγνωση, έτσι και η αποτελεσματική θεραπεία για τη διπολική διαταραχή βασίζεται σε μια βιοψυχοκοινωνική προσέγγιση.

Για πολλούς διπολικούς ασθενείς, η φαρμακοθεραπεία δεν είναι αρκετή για να επιλύσει τα συμπτώματα καθώς δεν ελέγχει πλήρως τις διακυμάνσεις των συμπτωμάτων της διπολικής διαταραχής, ούτε μπορεί επαρκώς να αποκαταστήσει την ψυχοκοινωνική λειτουργία των ασθενών. Η ψυχοθεραπεία είναι σημαντικό κομμάτι της αντιμετώπισης της διπολικής διαταραχής γιατί μπορεί να προστατεύσει το άτομο από την υποτροπή και να θέσει υπό έλεγχο άλλους ανεξάρτητους καθοριστικούς παράγοντες για την πορεία της διαταραχής, όπως διάφορες πηγές άγχους, συνοσηρότητα, κοινωνική δυσλειτουργικότητα, και χαμηλή ποιότητα ζωής.

Η κυκλική φύση της αρρώστιας επίσης δικαιολογεί επιπρόσθετη ψυχοεκπαίδευση για τον χειρισμό των συμπτωμάτων και μεθόδων αντιμετώπισης που εστιάζουν στη διατήρηση της φαρμακοθεραπείας. Αξιοσημείωτα, η συμμόρφωση με τη φαρμακευτική αγωγή είναι χαμηλή σε αυτή την ομάδα, ενώ η ελλιπής διορατικότητα όσον αφορά την ασθένεια είναι ένας σημαντικός παράγοντας. Κάποιοι ασθενείς όταν νιώθουν καλά δεν βλέπουν την ανάγκη να συνεχίσουν τα φάρμακα, κάποιοι ενοχλούνται από την ιδέα ότι η διάθεσή τους ελέγχεται από τα φάρμακα, ενώ κάποιοι άλλοι δυσφορούν στην ιδέα της χρόνιας αρρώστιας. Αυτές οι απόψεις που επηρεάζουν τη συνεργασία με τη φαρμακευτική θεραπεία, αποτελούν έναν σημαντικό στόχο για τις ψυχολογικές θεραπείες. Η τήρηση της φαρμακευτικής αγωγής είναι το κλειδί για την ανακούφιση από τα καταθλιπτικά συμπτώματα, καθώς και την αποφυγή της επανεμφάνισης της μανίας.

Η κυριότερες ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις στη διπολική διαταραχή είναι η ψυχοεκπαίδευση, η θεραπεία εστιασμένη στην οικογένεια, η γνωσιακή-συμπεριφοριστική θεραπεία, και η θεραπεία διαπροσωπικού-κοινωνικού ρυθμού.

Οι κύριοι στόχοι αυτών των παρεμβάσεων είναι η μείωση των συμπτωμάτων, η αποφυγή των επεισοδίων, και η βελτίωση της διαπροσωπικής και εργασιακής λειτουργίας.

ΨΥΧΟΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Μοιάζει εξαιρετικά δύσκολο να παρέχεις μια ψυχοκοινωνική παρέμβαση αποτελεσματικά όταν ο ασθενής με διπολική διαταραχή είναι σε φάση μανίας. Όταν φτάνουν τα άτομα με διπολική διαταραχή ένα συγκεκριμένο επίπεδο ανεβασμένης διάθεσης και παρορμητικότητας, είναι λίγα αυτά που μπορεί να κάνει κανείς για να τους σταματήσει. Από την άλλη, είναι απαισιόδοξο να συμπεράνουμε πως η ομιλητική θεραπεία δεν μπορεί να βοηθήσει τους διπολικούς ασθενείς σε αυτή τη φάση. Πράγματι όταν οι ασθενείς είναι σε μανιακό επεισόδιο σχεδόν πάντα χρειάζονται ταχεία παρέμβαση με εντατική εποπτεία και φαρμακευτική αγωγή. Από την άλλη, όταν η αλλαγή στη διάθεση, στη σκέψη και στη συμπεριφορά δεν είναι ραγδαία, δίνει το χρονικό περιθώριο στον κλινικό να παρέμβει ψυχοκοινωνικά ενώ ο ασθενής είναι υπομανιακός και ακόμα ανταποκρίνεται σε ψυχοκοινωνικές τεχνικές.

Η γνώση είναι δύναμη. Πριν λοιπόν αρχίσει το μανιακό επεισόδιο, οι θεραπευτές μπορούν να χρησιμοποιήσουν ένα ψυχο-εκπαιδευτικό μοντέλο.

Ο στόχος είναι ο διπολικός ασθενής να μάθει να αναγνωρίζει τα σημεία και τα συμπτώματα ενός αρχόμενου μανιακού επεισοδίου. Αν μπορεί να αναγνωρίσει αυτή τη διαδικασία, θα είναι σε καλύτερη θέση να μειώσει τις συμπεριφορές που οδηγούν στη μανία. Ο ασθενής λοιπόν παίζει έναν καταλυτικό ρόλο στην παρέμβασή του και ενθαρρύνεται να είναι ενεργητικός.

Η ψυχοεκπαίδευση αυξάνει τη γνώση για τη διαταραχή, διδάσκει τον έγκαιρο εντοπισμό των πρόδρομων συμπτωμάτων, ενθαρρύνει τη συμμόρφωση στη θεραπεία και προτείνει έναν ισορροπημένο τρόπο ζωής.

Όσον αφορά την ισορροπία, οι σταθερές καθημερινές ρουτίνες, ο επαρκής ύπνος και οι πρακτικές συνήθειες μπορούν να παρέχουν ανακούφιση σε πολλούς ενήλικους διαγνωσμένους με διπολική διαταραχή. Ένα σταθερό ωράριο ύπνου, σταθερά γεύματα και σωματική δραστηριότητα βοηθούν αυτά τα άτομα που συχνά φαίνεται να έχουν πιο ευαίσθητα βιολογικά ρολόγια. Διακοπές ή αλλαγές στο ωράριο ύπνου και στη ρουτίνα μπορεί να εκλύσουν μανία ή κατάθλιψη.

Η ψυχοεκπαίδευση μπορεί να γίνει και σε ομάδες όπου βοηθά στη μείωση του στίγματος και διευκολύνει την στήριξη από τα μέλη της ομάδας.

 

ΘΕΡΑΠΕΙΑ που ΕΣΤΙΑΖΕΙ στην ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ (family-focused therapy – FFT)

Η διπολική διαταραχή επηρεάζει την οικογένεια και η οικογένεια επηρεάζει την διπολική διαταραχή. Ένα μέρος της μεταβλητότητας που υπάρχει σ' αυτή τη διαταραχή αποδίδεται σε ψυχοκοινωνικούς στρεσογόνους παράγοντες. Οι ασθενείς που επιστρέφουν σ' ένα αγχωτικό και δυσλειτουργικό οικογενειακό περιβάλλον μετά από μια νοσηλεία είναι πιο πιθανό να υποτροπιάσουν σε αντίθεση με άλλους που γυρνούν σε μια υγιή οικογένεια. Η θεραπεία λοιπόν αρχίζει με αξιολόγηση της οικογένειας και στη συνέχεια εστιάζει στην ψυχοεκπαίδευση σχετικά με τη διπολική διαταραχή και τη θεραπεία της, εκπαίδευση σε δεξιότητες επικοινωνίας και μεθόδους επίλυσης προβλημάτων.

Η ψυχοεκπαιδευτική προσέγγιση με την οικογένεια έχει ως θεωρητικό υπόβαθρο την οικογενειακή συστημική θεωρία (family systems theory). Σύμφωνα με τη συστημική προσέγγιση, τα μέλη μιας οικογένειας είναι αλληλένδετα άρα αλληλοεπηρεάζονται. Ο ειδικός λοιπόν βλέπει το διπολικό άτομο μαζί με την οικογένειά του/της. Η θεραπεία εστιασμένη στην οικογένεια δίνει έμφαση στην εκπαίδευση για τη φύση της διαταραχής – συμπτώματα, πορεία, αιτίες και θεραπεία, στην ανάπτυξη καλύτερων μοτίβων επικοινωνίας μέσα στην οικογένεια (όπως να μάθουν να ακούνε), ενώ διδάσκει έναν ενεργητικό τρόπο επίλυσης προβλημάτων για τις προκλήσεις που περιλαμβάνει η διπολική διαταραχή. Το άτομο και τα μέλη της οικογένειας μέσα στη θεραπεία μπορούν να περιμένουν άμεση προσοχή στα επεισόδια διάθεσης που χαρακτηρίζουν τη διαταραχή, αλλά και προσοχή στο πως η οικογένεια εισπράττει και χειρίζεται τα καθημερινά συναισθήματα, με σκοπό την ενίσχυση της κατανόησης, της υγιούς επικοινωνίας και της καλής ποιότητας ζωής για όλη την οικογένεια. Η θεραπεία αυτή μπορεί να είναι ένα χρήσιμο συμπλήρωμα στη φαρμακοθεραπεία, μειώνοντας τον αριθμό των υποτροπών και των νοσηλειών στους ασθενείς με διπολική διαταραχή.

 

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΔΙΑΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ-ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΡΥΘΜΟΥ (Interpersonal and Social Rhythm Therapy – IPSRT)

Η θεραπεία διαπροσωπικού και κοινωνικού ρυθμού για τις διπολικές διαταραχές βασίζεται στη διαπροσωπική θεραπεία και αναπροσαρμόστηκε από την Ellen Frank το 2005. Η θεραπεία ενσωματώνει στοιχεία από την ψυχοεκπαίδευση, τη θεραπεία κοινωνικού ρυθμού και τη διαπροσωπική ψυχοθεραπεία σε μια θεραπεία ειδικά αναπτυγμένη για την αντιμετώπιση των ασθενών με διπολική διαταραχή. Η θεραπεία διαπροσωπικού-κοινωνικού ρυθμού βασίζεται σε ένα μοντέλο που προτείνει ότι τα άτομα με την αρρώστια αυτή έχουν γενετική προδιάθεση σε ανωμαλίες των βιολογικών ρυθμών και των κύκλων ύπνου-εγρήγορσης, που με τη σειρά τους διαταράσσονται από καθημερινά γεγονότα. Τέτοιου τύπου ανωμαλίες στους βιολογικούς ρυθμούς και στο πρόγραμμα ύπνου- εγρήγορσης μπορεί να προκαλέσουν ή να επιδεινώσουν ένα μανιακό, μεικτό ή υπομανιακό επεισόδιο. Ο στόχος της θεραπείας είναι να συνδέσει τα διάφορα γεγονότα που συμβαίνουν στη ζωή των ατόμων με τους βιολογικούς τους ρυθμούς και τα επεισόδια διάθεσης, βοηθώντας τους ασθενείς να σταθεροποιήσουν το καθημερινό τους πρόγραμμα, να μειώσουν τα διαπροσωπικά τους προβλήματα και να αυξήσουν την τήρηση της φαρμακευτικής αγωγής.

 

ΓΝΩΣΙΑΚΗ – ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ (Cognitive-behavioral therapy – CBT)

Η γνωσιακή – συμπεριφορική θεραπεία εστιάζει στην αλλαγή των δυσλειτουργικών γνωστικών (νοητικών) σχημάτων και δυσπροσαρμοστικών συμπεριφορών που μπορεί να κάνουν το άτομο ευάλωτο στα επεισόδια υποτροπής της διάθεσης. Διάφοροι γνωστικοί παράγοντες (όπως τελειομανία, ανεπαρκείς ικανότητες λήψης απόφασης και λύσης προβλημάτων, δυσλειτουργικά σχήματα) εμφανίζονται να επηρεάζουν σημαντικά τον κύκλο προβληματικής λειτουργίας του διπολικού ασθενούς, ενώ προκαλούν καταστροφικές αλλαγές στη συμπεριφορά. Διαμορφωμένη για τη διπολική διαταραχή, η γνωσιακή – συμπεριφορική θεραπεία περιλαμβάνει τα παραδοσιακά τμήματα της θεραπείας με την πρόσθεση της ψυχοεκπαίδευσης για τη διπολική διαταραχή, καθώς και την προσαρμογή των γνωσιακών – συμπεριφοριστικών δεξιοτήτων που αυξάνουν τη γνώση για τις διακυμάνσεις της διάθεσης, βελτιώνουν την ικανότητα των ατόμων να αναγνωρίζουν τα πρώτα συμπτώματα και διδάσκουν την έγκαιρη παρέμβαση ώστε να αποτρέψουν την κλιμάκωση σε ένα επεισόδιο μανίας ή κατάθλιψης. Οι δεξιότητες που θα αποκτήσουν τα άτομα αυτά θα τους βοηθήσουν να αλλάξουν τις αντιδράσεις τους σε διάφορα στρεσογόνα γεγονότα της ζωής και να χτίσουν μια δυνατή αίσθηση αποτελεσματικότητας όταν αντιμετωπίζουν δύσκολες και απαιτητικές καταστάσεις.

Οι θεραπευτές κάνουν γνωστό ότι η διπολική διαταραχή έχει μια βιολογική γενετική βάση, αλλά είναι και μια διαταραχή διάθεσης και άγχους που σημαίνει ότι το βιολογικό πρόβλημα αλληλεπιδρά με το ψυχοκοινωνικό στρες. Με τη σειρά του το στρες βασίζεται στο πως εισπράττουν οι ασθενείς τις διάφορες καταστάσεις με τις οποίες έρχονται αντιμέτωποι, πως αντιλαμβάνονται τους εαυτούς τους, και το μέλλον τους (τη γνωστική τριάδα του Beck, 1976). Οι ασθενείς θα μπορέσουν να αντιμετωπίσουν τη διπολική διαταραχή αν μπορέσουν να μάθουν τις δεξιότητες εκτίμησης και τροποποίησης των ερμηνειών που αποδίδουν στους σημαντικούς τομείς της ζωής τους.

Πιο συγκεκριμένα, θα αντιμετωπίσουν τη διαταραχή:

• Χρησιμοποιώντας γνωστικές δεξιότητες για να αντισταθμίσουν συναισθηματικές διακυμάνσεις και συμπεριφορικές παρορμήσεις

• Βελτιώνοντας την αίσθηση ελπίδας ώστε να μειώσουν τον κίνδυνο αυτοκτονίας

• Ζυγίζοντας τα υπέρ και κατά των σημαντικών αποφάσεων της ζωής τους πιο μεθοδικά και αντικειμενικά

• Αλλάζοντας τον τρόπο που αντιλαμβάνονται τις συζυγικές και οικογενειακές αλληλεπιδράσεις

• Μειώνοντας το στίγμα και τη ντροπή που συνδέεται συχνά με τη διπολική διαταραχή

Είναι σημαντικό ο θεραπευτής να βοηθήσει τον ασθενή να κάνει τον διαχωρισμό ποιος είναι όταν έχει διπολική διαταραχή και ποιος είναι κανονικά. Αυτό τον βοηθά να ελέγχει ανεξέλεγκτα συναισθήματα.

 

Η θεραπεία της διπολικής διαταραχής είναι συχνά δύσκολη και μακρόχρονη. Ο ορισμός μιας ολοκληρωμένης θεραπείας είναι κάπως αυθαίρετη. Οι θεραπευτές παρέχουν την ποσότητα και την ποιότητα θεραπείας που είναι αρκετή για να προκαλέσει ύφεση συμπτωμάτων, βελτίωση στην ποιότητα ζωής του ασθενούς και αποφυγή υποτροπών. Αυτός είναι ο απώτερος στόχος. Ο στόχος της ολοκληρωμένης θεραπείας αποτελεί ψευδαίσθηση με μια διαταραχή που τείνει να παρουσιάζει ασθενείς με μια μακράς διάρκειας ανάγκη για φαρμακοθεραπεία και έναν συνεχή κίνδυνο για επανεμφάνιση συμπτωμάτων. Τέλος θεραπείας δεν σημαίνει το απόλυτο τέλος ανάγκης για κλινική φροντίδα. Μπορεί να σημαίνει το τέλος μιας περιόδου συγκεντρωμένων συνεδριών ή τη συμπλήρωση μιας ουσιαστικής θεραπευτικής δουλειάς μεταξύ ενός συγκεκριμένου ειδικού κι ενός ασθενούς. Η επανεμφάνιση των συμπτωμάτων, διάφορες καταστάσεις κρίσης, δυσκολίες με τη φαρμακοθεραπεία, συζυγικά και οικογενειακά προβλήματα καθώς και η βλαβερή επίδραση του στίγματος στην αυτοπεποίθηση είναι κάποια από τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι διπολικοί ασθενείς, οι συγγενείς τους και οι ειδικοί ψυχικής υγείας που τους φροντίζουν. Η διαταραχή έχει αντίκτυπο σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ατόμου και για το λόγο αυτό ενδέχεται να απαιτεί αντιμετώπιση και θεραπεία καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του.

Κείμενο: Δήμητρα Τσώλα - Γιαννατσή, Ιδρυτικό μέλος και Γραμματέας της Ελεγκτικής Επιτροπής του ΜΑΖΙ, Σύμβουλος ψυχικής υγείας (B.A. in Psychology, M.A. in Clinical Psychology)

 

 

 

 

9 μύθοι και αλήθειες για την ψυχοθεραπεία (σύμφωνα με τον Ryan Howes, Ph.D., Κλινικού Ψυχολόγου)

Δυστυχώς, η ψυχοθεραπεία εξακολουθεί να παραμένει ένα θέμα ταμπού για το οποίο επιμένουν πολλοί μύθοι. Το πρόβλημα; Αυτές οι παρερμηνείες μπορεί να αποτρέψουν τους ανθρώπους από το να ζητήσουν βοήθεια και να πάνε καλύτερα - και δίνουν σε κάτι πολύτιμο ένα κακό όνομα.

Παρακάτω, ο Ryan Howes, Ph.D, κλινικός ψυχολόγος στην Pasadena (California), αποκαλύπτει την πραγματικότητα πίσω από εννέα μύθους που επιμένουν σχετικά με τη ψυχοθεραπεία και τους ψυχοθεραπευτές.

 

1. Μύθος: Η ψυχοθεραπεία αφορά μόνο τα άτομα με "σοβαρά" ψυχολογικά θέματα

Αλήθεια: Μερικοί άνθρωποι πιστεύουν ότι θα πρέπει να διαγνωστούν με μια ψυχολογική διαταραχή ή να αγωνίζονται βαθιά με τα ψυχικά τραύματα τους, προκειμένου να αναζητήσουν θεραπεία. Στην πραγματικότητα, η έρευνα έχει δείξει ότι τα περισσότερα ζευγάρια, για παράδειγμα, περιμένουν περίπου έξι έτη πριν ζητήσουν βοήθεια. Η αναμονή καταφέρνει μόνο να επιδεινώνει τα προβλήματα και καθιστά πολύ πιο δύσκολο να τα ξεμπερδέψουν και να τα επιλύσουν αργότερα.
Και στην πραγματικότητα, υπάρχουν πολλοί λόγοι που οι άνθρωποι βλέπουν ψυχοθεραπευτές. Σύμφωνα με μια δημοσκόπηση του 2004, το 27% των ενηλίκων υποβλήθηκαν σε θεραπεία ψυχικής υγείας τα προηγούμενα δύο χρόνια, 30 εκατομμύρια εκ των οποίων έκαναν ψυχοθεραπεία.
«Οι άνθρωποι πηγαίνουν για θεραπεία για την διαχείριση των διαταραχών, των σχέσεων τους, του άγχους, της θλίψης, να καταλάβουν ποιοι είναι και να μάθουν να ζουν τη ζωή τους στο έπακρο», δηλώνει ο Howes, ο οποίος γράφει επίσης το blog «In Therapy" («Σε θεραπεία»). «Δεν υπάρχει καμία ντροπή στο να θέλεις κανείς μια καλύτερη ζωή».

 

2. Μύθος: Οι θεραπευτές είναι όλοι New – Age, φιλικοί τύποι που συνήθως σου λένε «είσαι αρκετά καλός και αρκετά έξυπνος».

Αλήθεια: Σύμφωνα με το Howes, «Οι περισσότεροι θεραπευτές είναι ενθαρρυντικοί και έχουν ενσυναίσθηση και ορισμένα μοντέλα θεραπείας δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στην ζεστή – φιλική υποστήριξη απ' ότι άλλες προσεγγίσεις, αλλά σίγουρα δεν λειτουργούν με αυτό τον τρόπο όλες οι θεραπείες». Οι θεραπευτές προκαλούν και εκπαιδεύουν επίσης τον ασθενή. «Η θεραπεία τύπου 'υποστήριξης μαζορέτας' είναι καλή για την τηλεόραση, αλλά δεν είναι πάντα καλή θεραπεία».

 

3. Μύθος: Οι θεραπευτές τα κάνουν όλα για τα χρήματα.

Αλήθεια: Αν οι θεραπευτές ήταν πραγματικά δέσμιοι των χρημάτων, θα είχα διαλέξει άλλες πιο επικερδείς καριέρες. Όπως το θέτει ο Howes, «εάν οι θεραπευτές ήθελαν χρήματα θα σπούδαζαν επιχειρήσεις ή νομική αντί για ψυχολογία». Προσθέτει επίσης: «οι θεραπευτές που ευημερούν σε αυτή την δουλειά, έχουν έναν βαθύ σεβασμό για τον άνθρωπο και δεν οδηγούνται από το χρήμα».

 

4. Μύθος : Η θεραπεία είναι κοινή λογική.

Αλήθεια: Συχνά ακούμε ότι η θεραπεία είναι άχρηστη, διότι όλοι οι θεραπευτές αναμασούν την κοινή γνώση. Αλλά, σύμφωνα με τον Howes, «η κοινή λογική είναι η σοφία που ισχύει για όλους, αλλά η θεραπεία παρέχει τη διορατική εσωτερική γνώση που είναι μοναδική για τον καθένα»Περιγράφει την ψυχοθεραπεία ως ένα ακαδημαϊκό μάθημα στο οποίο εσείς οι ίδιοι είστε το αντικείμενο μελέτης. «Η θεραπεία θα σας δώσει ένα μέρος για να επικεντρωθείτε στον εαυτό σας με την υποστήριξη ενός εμπειρογνώμονα, ο οποίος εργάζεται για να σας καταλάβει και να σας καθοδηγήσει έτσι ώστε να επιτύχετε τους στόχους σας».

 

5. Μύθος : Η θεραπεία είναι περιττή όταν μπορείτε απλά να μιλήσετε με καλούς φίλους.

Αλήθεια: Υπάρχει μια πλειοψηφική αντίληψη στην κοινωνία μας που λέει πως απλά η στήριξη ενός καλού φίλου μπορεί να υποκαταστήσει τη θεραπεία . Η κοινωνική στήριξη είναι σημαντική για όλους, ειδικά όταν είστε πολύ αγχωμένοι. «Οι φίλοι δίνουν αγάπη, υποστήριξη και σοφία που μπορεί να είναι ανεκτίμητη», λέει ο Howes .
Αλλά η θεραπεία είναι πολύ διαφορετική από τις σχέσεις με τους φίλους και την οικογένεια. Ο Howes δίνει αρκετούς σημαντικούς λόγους γι' αυτό. Καταρχήν, οι θεραπευτές είναι ειδικά εκπαιδευμένοι επαγγελματίες που έχουν χρόνια πείρας και εκπαίδευσης «για τη διάγνωση και τη θεραπεία γνωσιακών, συναισθηματικών, συμπεριφορικών και σχεσιακών θεμάτων».
Δεύτερον, οι σχέσεις είναι αμοιβαίες. Συνήθως με τους φίλους συζητάμε τόσο τα δικά τους θέματα όσο και τα δικά μας. Όταν είστε σε θεραπεία ωστόσο, κάθε συνεδρία είναι αφιερωμένη σε σας και τις προσωπικές σας ανάγκες .
Επίσης, στη θεραπεία, μπορείτε να εξωτερικεύσετε και τις πιο βαθιές σας σκέψεις. Με τους φίλους είναι πιο πιθανό να λογοκρίνετε τον εαυτό σας, επειδή δεν θέλετε είτε να πληγώσετε τασυναισθήματά τους είτε να απεικονίσετε τον εαυτό σας ή τους άλλους με αρνητικό τρόπο». Με άλλα λόγια, «μπορείτε να αποφύγετε ή να παρακάμψετε κάποια θέματα ή να τα στρογγυλέψετε και να 'γλυκάνετε το χάπι' γιατί ξέρετε το φίλο σας τόσο καλά και ξέρετε εκ των προτέρων με ποιο τρόπο θα σας επηρεάσουν τα σχόλια του».
Και, τέλος, η θεραπεία είναι εμπιστευτική. «Οι θεραπευτές είναι νομικά υποχρεωμένοι να κρατούν το απόρρητο των συζητήσεων σας (με ελάχιστες εξαιρέσεις). Για κάποιους, αυτό κάνει την ψυχοθεραπεία ανεκτίμητη»

 

6. Μύθος : Η θεραπεία είναι πάρα πολύ ακριβή

Αλήθεια: Το κόστος απαγορεύει πράγματι σε πολλά άτομα την αναζήτηση θεραπείας. Αλλά υπάρχει πραγματικά ένα ευρύ φάσμα αμοιβών. Σύμφωνα με τον Howes , «οι τιμές της θεραπείας κυμαίνονται από δωρεάν σε ορισμένα κέντρα ψυχικής υγείας και κοινοτικές – δημοτικές δομές έως εξαιρετικά υψηλές σε ιδιωτικές κλινικές και ιατρεία». Επίσης, ορισμένοι ψυχοθεραπευτές διαπραγματεύονται την αμοιβή τους με βάση το εισόδημά του ατόμου.
Ο Howes ενθαρρύνει επίσης τους αναγνώστες να εξετάσουν τα κέρδη από άλλες επενδύσεις που κάνουν. Για παράδειγμα, συγκρίνετε «πόσα χρήματα ξοδεύετε ετησίως σχετικά με τα πράγματα που θα σας βοηθήσουν να αισθανθείτε καλά για τη ζωή σας επιφανειακά» - όπως αυτοκίνητα, ρούχα, ακριβά δείπνα και δώρα – «με το κόστος του να εργάζεστε άμεσα με τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές σας μέσα από τη θεραπεία». «Σκεφτείτε πόσο θα ήταν το κέρδος σας αν χρησιμοποιούσατε ολόκληρο το δυναμικό σας, αφαιρώντας όλα τα εμπόδια που σας κρατάνε πίσω».

 

7. Μύθος : Οι θεραπευτές μπορούν να βοηθήσουν μόνο εάν έχουν βιώσει το ίδιο πράγμα.

Αλήθεια: Υπάρχει μια κοινή πεποίθηση, ότι προκειμένου να μπορεί να βοηθήσει πραγματικά κάποιος, θα πρέπει να έχει αντιμετωπίσει και ξεπεράσει τις ίδιες δυσκολίες. Αν δεν έχει περάσει τα ίδια, δεν θα μπορέσει να καταλάβει τον άλλον και να παρέχει αποτελεσματικές λύσεις.

Σύμφωνα με τον Howes, το να θέλει κανείς ο θεραπευτής του να έχει επιλύσει τα ίδια θέματα «έχει να κάνει περισσότερο με την επιθυμία να γίνει κατανοητός και να μην ακούσει απλά μια διάγνωση. Οι άνθρωποι που υποφέρουν, ανεξάρτητα από το συγκεκριμένο θέμα τους, θέλουν να ξέρουν ότι κάποιος καταλαβαίνει τι αντιμετωπίζουν και το πώς αισθάνονται», ειδικά αν έχουν νιώσει παρεξηγημένοι σε άλλες περιπτώσεις.

Αλλά το να μοιράζεται κανείς κοινές εμπειρίες είναι μόνο ένα από τα πιθανά μονοπάτια κατανόησης. Η κατάρτιση, η κλινική εμπειρία και η προσωπική μας εμπειρία με ίδια συναισθήματα ή συγκρούσεις σε ένα διαφορετικό πλαίσιο, μπορεί να μας έχουν βοηθήσει να έχουμε αυτή την κατανόηση». Οι περισσότεροι θεραπευτές έχουν την εκπαίδευση, «την κατάρτιση και την εμπειρία για να κατανοήσουν και να θεραπεύσουν τα προβλήματα που τους παρουσιάζουν οι πελάτες τους και αν όχι, είναι εκπαιδευμένοι να τους παραπέμπουν σε άλλους, περισσότερο κατάλληλους θεραπευτές».

 

8. Μύθος: Οι άνθρωποι που ζητάνε ψυχολογική βοήθεια είναι αδύναμοι

Αλήθεια: Σκεφτείτε το κάπως έτσι, λέει ο Howes: Είναι οι άνθρωποι που πηγαίνουν στο σχολείο αδύναμοι να εκπαιδεύσουν τον εαυτό τους ή οι άνθρωποι που πηγαίνουν στον παθολόγο αδύναμοι να θεραπεύσουν τον εαυτό τους; Φυσικά και όχι!
Δυστυχώς, οι συναισθηματικές ή νοητικές διαταραχές θεωρούνται συχνά σαν ηθικά παραπτώματα ή ελαττώματα της προσωπικότητας. Όποιος δεν μπορεί να διορθώσει τα ίδια του τα προβλήματα θεωρείται αδύναμος, έτσι η θεραπεία τείνει να στιγματίζεται ως αδύναμη λύση. Αλλά είναι ακριβώς το αντίθετο. Όταν αναζητάτε βοήθεια για τα προβλήματά σας, σημαίνει ότι είστε στη φάση της ανάληψης δράσης. Ο Howes τονίζει ότι «η αναζήτηση βοήθειας συχνά απαιτεί περισσότερη δύναμη από ό, τι η παθητική αναμονή σε μια μη λειτουργική κατάσταση». Επιπλέον, σκεφτείτε πόσα άλλα επιτυχημένα άτομα είχανε βοήθεια από προπονητές, συμβούλους και ψυχολόγους, συμπεριλαμβανομένων κορυφαίων αθλητών, στελεχών εταιρειών και κατόχων βραβείου Νόμπελ.

 

9. Μύθος: Οι θεραπευτές επιλέγουν αυτό το επάγγελμα για να διορθώσουν τα δικά τους προβλήματα.

Αλήθεια: Οι περισσότεροι θεραπευτές, εξηγεί ο Howes, έχουν ένα προσωπικό λόγο για την απόφαση να ακολουθήσουν τη ψυχολογία ή την ψυχιατρική ως επάγγελμά τους. Ο λόγος αυτός είναι «είτε η θετική εμπειρία από την δική τους προσωπική θεραπεία, είτε μια βαθιά περιέργεια για τα ψυχολογικά θέματα , είτε πάθος να βοηθήσουν όσους έχουν ανάγκη». Αλλά ανεξάρτητα από το αρχικό λόγο, ο απώτερος στόχος είναι να βοηθήσουν τους πελάτες τους. «Αν ο θεραπευτής δεν είναι ικανός να κάνει προτεραιότητα του την θεραπεία του πελάτη του, τότε πιθανότατα ούτε θα ευχαριστιέται ούτε θα πετύχει σε αυτή την δουλειά».

Γενικά, να θυμάστε ότι κάθε θεραπευτής είναι διαφορετικός. Εάν δεν αισθάνεστε άνετα με έναν συγκεκριμένο επαγγελματία, βρείτε έναν άλλο.

 

Κείμενο: MARGARITA TARTAKOVSKY, M.S.
Πηγή: http://psychcentral.com/lib/9-myths-and-facts-about-therapy
Μετάφραση: Σπυριδούλα Κρότση, φοιτήτρια Ιατρικής
Επιμέλεια στα ελληνικά: Αγγελική Μενεδιάτου, Ψυχολόγος Μ.Α. Κλινικής Ψυχολογίας, Πρόεδρος Δ.Σ. και Επιστημονική Υπεύθυνη του ΜΑΖΙ

 

 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: 11 ΜΥΘΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ