Διαβάστε επίσης
Joomla Templates and Joomla Extensions by JoomlaVision.Com

facebook_icon

Σύνδεση στο forum



climax

Αναζήτηση
Χρήστες
Έχουμε 36 επισκέπτες συνδεδεμένους
Αρχική Διπολική διαταραχή Αυτοδιαχείριση
Ευρετήριο Άρθρων
Αυτοδιαχείριση
5 λάθος λόγοι για να μην πάρεις φαρμακευτική αγωγή
Εσείς και ο/η ψυχίατρος σας
Όλες οι σελίδες

Διαβάστε για την αυτοδχείριση των καταθλιπτικών επεισοδίων στην ενότητα Κατάθλιψη: Αυτοδιαχείριση.

Διαβάστε τον εξαιρετικό οδηγό "Μαθαίνοντας να ζούμε με την διπολική διαταραχή: Συνοδευτικός οδηγός" εδώ.

Η ελληνική έκδοση του οδηγού αποτελεί μέρος των δράσεων Ψυχοεκπαίδευσης της επιστημονικής επιτροπής του ΣΟΨΥ.
Επιστημονική επιμέλεια: Μαρίνα Οικονόμου, Επίκουρη Καθηγήτρια Ψυχιατρικής, πρόεδρος της επιστημονικής επιτροπής του Συλλόγου Οικογενειών για την Ψυχική Υγεία ΣΟΨΥ.
 

 

 

 

 

 

 farmaka

Υπάρχουν πολλοί περισσότεροι από πέντε λάθος λόγοι για να μην πάρει κανείς φαρμακευτική αγωγή (που έχει συνταγογραφήσει ο γιατρός του), αλλά εδώ θα δούμε μερικούς από τους πιο συνηθισμένους λόγους που οι άνθρωποι επικαλούνται.

  • Η Λίντα έχει μόλις διαγνωστεί με διπολική διαταραχή (BP) και δεν θέλει να το πιστέψει ή να αποδεχτεί ότι χρειάζεται να ακολουθεί φαρμακευτική αγωγή για όλη της την ζωή.
  • Ο Ρόμπερτ αισθάνεται βαθιά δυστυχισμένος τον περισσότερο χρόνο και μερικές φορές έχει αυτοκτονική διάθεση, αλλά δεν ζητάει ιατρική βοήθεια, γιατί δεν θέλει να εξαρτάται από τα φάρμακα.
  • Ο Γκρεγκ, είναι αναστατωμένος επειδή με την λήψη του σταθεροποιητή διάθεσης, έχει χάσει όλα αυτά που του άρεσαν όταν ήταν σε κατάσταση μανίας.
  • Η κατάθλιψη της Ρόντα έχει υποχωρήσει και έτσι εκείνη είναι σίγουρη ότι δεν χρειάζεται να παίρνει πια αντικαταθλιπτικό.
  • Η Κάρεν και ο Ραλφ ενοχλούνται τόσο πολύ από τις παρενέργειες των φαρμάκων τους ώστε θέλουν να σταματήσουν να τα παίρνουν.

Σε τελική ανάλυση όμως εάν κάποιος υποφέρει από μια ψυχική διαταραχή, θα πρέπει να αναλάβει ο ίδιος την ευθύνη για την θεραπεία του - και στις περισσότερες περιπτώσεις αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να αναζητήσει βοήθεια από επαγγελματία της ψυχικής υγείας, να αποδεχτεί ότι χρειάζεται φαρμακευτική υποστήριξη, σε συνεργασία με το φορέα παροχής ψυχικής υγείας, να βρει τον σωστό συνδυασμό φαρμακευτικών ουσιών συνεργαζόμενος με τον γιατρό του (συχνά κάνοντας αλλαγές καθώς περνάει ο καιρός), και να παίρνει τα φάρμακα που του έχουν συνταγογραφηθεί. Αυτό σημαίνει επίσης, ότι θα πρέπει να συζητάει τις παρενέργειες με τον ειδικό και εφ' όσον δεν είναι επικίνδυνες ή εξουθενωτικές, να συνεργάζεται μαζί του ώστε να βρει τρόπους για την αντιμετώπισή τους.

Όμως γιατί κάποιοι δεν ακολουθούν την φαρμακευτική αγωγή τους;
Εδώ αναφέρονται μερικοί (οι συχνότεροι) λανθασμένοι λόγοι:

1. "Τα φάρμακα είναι για όλη την ζωή."

«Δεν θέλω να παίρνω φάρμακά για όλη την υπόλοιπη ζωή μου», λέει η Λίντα. «Θα πρέπει να υπάρχει και κάποιος άλλος τρόπος!»
Η πραγματικότητα όμως είναι, ότι ακόμα κι αν μπορεί να βρεθεί μια αποτελεσματική εναλλακτική θεραπεία για τη διπολική διαταραχή, θα πρέπει κι αυτή να γίνεται για όλη την υπόλοιπη ζωή. Και μέχρι στιγμής, δεν υπάρχουν αποδεδειγμένα αποτελεσματικές εναλλακτικές θεραπείες για την Διπολική Διαταραχή.

Εάν υπάρχει μια χρόνια ψυχική διαταραχή, αυτή προκαλείται από μια ανισορροπία στο χημικό και ηλεκτρικό σύστημα του εγκεφάλου και δεν πρόκειται να θεραπευτεί από μόνη της.

Η κλασική σύγκριση είναι με το διαβήτη. Δεν θεραπεύεται. Μπορεί να ελέγχεται με κατάλληλη διατροφή, άσκηση και φαρμακευτική αγωγή, αλλά η έλλειψη υπευθυνότητας στην αντιμετώπιση του, σημαίνει ότι υπάρχει κίνδυνος γάγγραινας, απώλειας της όρασης, της λειτουργίας των νεφρών και της ίδιας της ζωής.
Η έλλειψη υπευθυνότητας στη αγωγή για την ψυχική υγεία θέτει σε κίνδυνο πράγματα όπως η οικογένειά, η εργασία, το σπίτι, δηλαδή και πάλι η ίδια σου η ζωή.

2 . "Δεν θέλω να εξαρτώμαι από τα φάρμακα"

Ο Ρόμπερτ νομίζει ότι θα έπρεπε να είναι σε θέση να απαλλαγεί μόνος του από την κατάθλιψη. «Έχω την αίσθηση ότι είναι δικό μου μεγάλο λάθος να είμαι τόσο χάλια, όταν έχω μια δουλειά που ξέρω ότι πολλοί άνθρωποι θα ήθελαν να έχουν. Ξέρω ότι στην οικογένειά μου υπάρχει ιστορικό διπολικής διαταραχής, αλλά εγώ πραγματικά δεν θέλω να καταλήξω στα φάρμακα».

Άρνηση, άρνηση, άρνηση! Ακόμα κι αν ο Ρόμπερτ γνωρίζει ότι στην οικογένειά του υπάρχει ιστορικό διπολικής διαταραχής, δεν έχει καν ζητήσει διάγνωση, επειδή δεν θέλει να λάβει φαρμακευτική αγωγή.

Το να αρχίσει κάποιος φαρμακευτική αγωγή ή όχι, είναι ασφαλώς προσωπική δική του επιλογή αλλά, αλλά ο Ρόμπερτ επιλέγοντας να μην το κάνει, επιλέγει να συνεχίσει να είναι δυστυχισμένος.

3. "Πολλές φορές νοσταλγώ τη μανία μου..."

Ο Γκρεγκ, αισθάνεται στερημένος τώρα που δεν είναι πλέον μανιακός. Λαχταρά να γυρίσει πίσω σε εκείνη την υπέροχη κατάσταση του μυαλού του. Έχει μπει στον πειρασμό να διακόψει τα φάρμακα του, ώστε να μπορεί να είναι ένα και πάλι ένα πρόσωπο υψηλών επιδόσεων.

Σίγουρα, η μανία μπορεί να φαίνεται μία διασκεδαστική κατάσταση (εάν τα ψυχωσικά συμπτώματα δεν την κάνουν να είναι τρομακτική). Είσαι βέβαιος ότι μπορείς να κάνεις τα πάντα. Δεν υπάρχει τίποτα που να σε φοβίζει. Μπορείς να ξεγελάσει τον καθένα. Κάνεις απεριόριστη κατανάλωση χρήματος. Η δημιουργικότητά σου εκτοξεύεται ως τα ουράνια μέσα σε λάμψεις από νεογέννητα αστέρια!!!

Όπως έγραψε ο Andy Behrman στο «Living Mania – Free» («Ζώντας χωρίς την μανία»), «Υπάρχει μια τεράστια απώλεια που συνδέεται με το να πεις «αντίο» στην μανία, καθώς υπήρξε φίλος μου για τόσα πολλά χρόνια».

Σε αντίθεση με τον Andy, η μανία σου πιθανώς δεν σε προσγείωσε στη φυλακή, και αν υπήρξες τυχερός, δεν έχεις καταστρέψει οικονομικά τον εαυτό σου. Αλλά δεν μπορείς να αντέξεις την απώλεια της δημιουργικότητας ή την αίσθηση ότι πάντα ήξερες τι να κάνεις σε κάθε περίσταση.

Υπήρξες μανιακός για τόσο καιρό, ώστε ο νέος σου εαυτός που δεν είναι μανιακός σου είναι ένας άγνωστος. Ο επαναπροσδιορισμός σου, ως κάποιος που δεν είναι μανιακός, δεν είναι μια διαδικασία που ολοκληρώνεται σε ένα στάδιο. Ο Andy, αναζήτησε τρόπους για να «γεμίσει το κενό» που απέμεινε όταν αναχώρησε τη μανία του, και αυτό του πήρε χρόνο.
Η ζωή μπορεί ακόμα να είναι ικανοποιητική, αλλά πρέπει να της δώσουμε τον χρόνο που απαιτείται.

Όταν απαριθμήσεις όλα τα δυσάρεστα πράγματα του να είναι κάποιος μανιακός- καταθλιπτικός, θα έχεις μια βάση για να μπορέσεις να γνωρίσεις αυτόν τον ξένο που έχεις γίνει τώρα. Μετά, όταν διψάς για το «ανέβασμα» (της μανίας), ρίξε ξανά μια ματιά στην λίστα: 
Αξίζει πραγματικά τον κόπο διακόπτοντας τα φάρμακα, να καταστραφείς οικονομικά, να πεις στο αφεντικό σου (παραληρώντας) ότι εσύ είσαι σωστός κι εκείνος λάθος σε σημείο να χάσεις τη δουλειά σου για απείθεια, να γράψεις ένα βιβλίο (μέσα σε μια εβδομάδα), που φαίνεται να είναι τέλειο, αλλά που κανένας άλλος δεν μπορεί να καταλάβει; Και αξίζει να συντρίβεσαι μέσα στα βάσανα της κατάθλιψης;

4 . "Είμαι καλύτερα τώρα, δεν χρειάζομαι φαρμακευτική αγωγή πια"

Η Ρόντα είχε μεγάλη ανταπόκριση στη φαρμακευτική αγωγή μετά την διάγνωση της κλινικής κατάθλιψης. Δεν μπορεί να θυμηθεί ότι αισθανόταν ποτέ τόσο καλά όσο αισθάνεται τώρα.
Έχει ενέργεια. Μπορεί να πάρει εύκολα αποφάσεις, κάτι που πέρυσι ήταν πολύ βασανιστικό για κείνην.Αντί να κάθεται σε μια καρέκλα κοιτάζοντας αδιάφορα για ώρες την τηλεόραση, νοιώθοντας παράλυτη να κάνει αυτά που έπρεπε να γίνουν, τώρα κάνει αβίαστα πράγματα.
Έχει θεραπευτεί! Γιατί λοιπόν θα πρέπει να συνεχίσει να παίρνει το φάρμακο της;

Επειδή δεν έχει θεραπευτεί. Με το σταμάτημα της φαρμακευτικής αγωγής, η κατάθλιψη πιθανότατα θα επιστρέψει.

Στην περίπτωση της Ρόντα, το αντικαταθλιπτικό που παίρνει μπορεί επίσης να έχει προκαλέσει υπομανία. Ο γιατρός της Ρόντα θα πρέπει να παρακολουθεί στενά τη συμπεριφορά και τη κατάσταση της διάθεσης της. Γιατί μπορεί να έχει εκδηλωθεί υποβόσκουσα διπολική διαταραχή.

Μερικές φορές η κατάθλιψη που συσχετίζεται με ένα τραυματικό γεγονός, όπως ο θάνατος ενός μέλους της οικογένειας, μπορεί να ξεπεραστεί με την προσωρινή χρήση ενός αντικαταθλιπτικού. Όταν έχει περάσει επαρκής χρόνος για το άτομο ώστε να έχει προσαρμοστεί σε αυτό που συνέβη, το αντικαταθλιπτικό μπορεί να μην είναι πλέον αναγκαίο.
Αυτό μπορεί να γίνει μόνο κατόπιν από κοινού συμφωνίας ανάμεσα στον ασθενή και τον γιατρό που έχει χορηγήσει το φάρμακο. Μπορεί να διαπιστωθεί ότι όταν το αντικαταθλιπτικό διακοπεί, η κατάθλιψη θα επιστρέψει, οπότε η ψυχοθεραπεία και/ή η επανέναρξη της φαρμακευτικής αγωγής είναι οι μοναδικές επιλογές.

Όμως η μακροχρόνια κλινική κατάθλιψη δεν υποχωρεί από μόνη της. Η Ρόντα θα μπορούσε να οδηγηθεί σε σοβαρή κρίση αν σταματούσε να παίρνει τα φάρμακά της. Ο γιατρός της θα πρέπει να αξιολογήσει αν θα πρέπει να της συνταγογραφηθεί σταθεροποιητής της διάθεσης μαζί με το αντικαταθλιπτικό.

5 . "Οι παρενέργειες με κάνουν να αισθάνομαι χάλια..."

Υπάρχουν αρκετές παρενέργειες λόγω των οποίων θα πρέπει να σταματάει τη λήψη ενός συγκεκριμένου φαρμάκου, όπως, σημάδια όψιμης δυσκινησίας, (μια σοβαρή διαταραχή της κίνησης), θολή όραση που επιμένει, λιποθυμία, μυϊκή αδυναμία ή πόνος, και πολλές άλλες. Εντούτοις, εκτός εάν μια παρενέργεια είναι άμεσα απειλητική για τη ζωή (σε τέτοια περίπτωση θα πρέπει να πάς στο πλησιέστερο τμήμα επειγόντων περιστατικών), δεν θα πρέπει να διακόψεις την λήψη τους απότομα: κάτι τέτοιο μπορεί συχνά να προκαλέσει περισσότερες επιπλοκές. Ενημερώσου για τις σοβαρές παρενέργειες των φαρμάκων σου και κάλεσε αμέσως το θεράποντα ιατρό σου εάν παρατηρήσεις αυτά τα συμπτώματα.

Αλλά υπάρχουν και άλλες παρενέργειες που βιώνουν πολλοί άνθρωποι και που είναι μεν πολύ ενοχλητικές αλλά όχι επικίνδυνες. Η Κάρεν, ο Ραλφ κι η Σούζαν δεν έχουν επικίνδυνες παρενέργειες, αλλά τις συνήθεις και ενοχλητικές. Η Κάρεν έχει πάρει 19 κιλά από τα ψυχοφάρμακα και είναι τόσο στενοχωρημένη και θυμωμένη για το βάρος της που θέλει να σταματήσει εντελώς τα φάρμακά. Ο Ραλφ έχει χάσει τις σεξουαλικές ορμές του και έχει την ίδια αντίδραση. Η Σούζαν αισθάνεται διαρκώς νωθρότητα και ατονία.

Και οι τρεις αυτοί άνθρωποι πρέπει να συζητήσουν πάνω σ' αυτό με τους γιατρούς τους.
Η Σούζαν χρειάζεται κατά πάσα πιθανότητα αλλαγή φαρμάκου. Τι γίνεται όμως με τον Ραλφ και την Κάρεν;

Το πρώτο ερώτημα που πρέπει ο καθένας να απαντήσει είναι: Πόσο καλά ενεργεί σε μένα το φάρμακο που παίρνω;

Ο Ραλφ έχει αποπειραθεί να αυτοκτονήσει δύο φορές πριν από την έναρξη της φαρμακευτικής αγωγής και δεν έχει καθόλου αυτοκαταστροφική διάθεση από τότε. Τα καταθλιπτικά επεισόδια του είναι σπάνια και όχι σοβαρά. Η Κάρεν έχασε συνεχόμενα τρεις καλές θέσεις εργασίας λόγω εκτός ελέγχου μανιακής συμπεριφοράς συμπεριλαμβανομένων παραισθήσεων και τώρα κατέχει την ίδια θέση εργασίας για τέσσερα χρόνια μετά από προαγωγή και χωρίς ψυχωσικά συμπτώματα πλέον. Μερικές φορές βρίσκεται σε ήπια υπομανία, αλλά ποτέ σε μανία. Τα φάρμακά τους κάνουν σπουδαία δουλειά.

Ο ψυχίατρος του Ραλφ, μπορεί να είναι σε θέση να κάνει κάποιες αλλαγές ή προσθήκες στα φάρμακα του που θα βελτιώσουν τη σεξουαλική επιθυμία και την απόδοση του.
Μπορεί να αποφασίσουν να δοκιμάσουν την αντικατάσταση ενός φαρμακευτικού σκευάσματος με ένα νέο, για να εξεταστεί αν ο καινούργιος συνδυασμός θα είναι εξίσου αποτελεσματικός με τον προηγούμενο, αλλά δεν θα έχει παρενέργεια στην σεξουαλική λειτουργία. Το μοναδικό πράγμα που θα ήταν εντελώς ανεύθυνο θα ήταν απλά να σταματήσει να παίρνει για αυτόν τον λόγο τα συνταγογραφούμενα φάρμακά του. Όμως αν τα νέα φάρμακα δεν ενεργούν τόσο καλά, ο Ραλφ μπορεί απλά να επιλέξει ανάμεσα στην αυτοκαταστροφική κατάθλιψη και την μειωμένη σεξουαλική διάθεση.

Η αύξηση του βάρους από τα ψυχοφάρμακα είναι ένα τεράστιο πρόβλημα. Όσοι ξεκίνησαν αδύνατοι και τώρα έχουν αρκετά περιττά κιλά γνωρίζουν πόσο δυσάρεστο είναι αυτό. Ξανά και ξανά ακούμε, «Έχω δοκιμάσει τα πάντα για να χάσω βάρος, και τίποτα δεν αποδίδει».
Και είναι αλήθεια ότι αν και η σημαντική αύξηση βάρους δεν είναι άμεσα απειλητική για τη ζωή, μπορεί να έχει επικίνδυνες συνέπειες για την υγεία μακροπρόθεσμα.

Η Κάρεν πρέπει να γνωρίζει ότι δεν είναι αδύνατο να χάσει βάρος ενώ παίρνει ψυχοφάρμακα.
Το να είναι ενήμερη γι' αυτό μπορεί να την βοηθήσει. Η έρευνα έχει αποδείξει ότι οι άνθρωποι μπορούν να χάσουν βάρος, ακόμη και κατά τη λήψη αυτών φαρμάκων που προκαλούν αύξηση του βάρους, όπως το Seroquel (κουετιαπίνη) και Zyprexa (ολανζαπίνη) .

Στην περίπτωση της Κάρεν επίσης, το να το συζητήσει με τον γιατρό της είναι σημαντικό, αλλά στο τέλος, εκείνη είναι που θα πρέπει να αποφασίσει αν θα προτιμούσε να πάει πίσω στην ανεξέλεγκτη μανία που προκαλεί σοβαρά προβλήματα στην ζωή της, ή να συνεχίσει να μάχεται με τα παραπανίσια κιλά.

 

Υπάρχουν λοιπόν πέντε βασικοί λανθασμένοι λόγους για να μην παίρνεις, ή να διακόψεις την φαρμακευτική θεραπεία σου.
Σε κάθε περίπτωση, το μεγάλο ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί είναι:

«Αξίζει τον κόπο να αποφύγω τα φάρμακα και να είμαι σε άθλια και/ή επικίνδυνη διάθεση;»

 

Κείμενο: Marcia Purse, About.com Guide
Πηγή: http://bipolar.about.com/od/complianceissues/a/5badreasons.htm
Μετάφραση: Ελένη Διαμαντή, Γραμματέας Ελεγκτικής Επιτροπής ΜΑΖΙ
Επιμέλεια στα ελληνικά: Αγγελική Μενεδιάτου, Ψυχολόγος, Μ.Α. Κλινικής Ψυχολογίας, Πρόεδρος ΔΣ και Επιστημονική Υπεύθυνη του ΜΑΖΙ
 

 


Διπολική διαταραχή, Εσείς & ο Ψυχίατρος σας

Είναι η σχέση σας με τον/την ψυχολόγο, ψυχίατρο ή θεραπευτή σας, όλα όσα μπορεί να είναι; Η οικοδόμηση μιας παραγωγικής συμμαχίας – συνεργασίας είναι ομαδική προσπάθεια.

bipolar-psychiatrist-you2
Εάν έχετε έναν ψυχίατρο στην θεραπευτική ομάδα που σας παρακολουθεί, ρωτήστε τον εαυτό σας αυτό: «Αξιοποιείτε όσο το δυνατόν περισσότερα από αυτήν την σχέση;».
Έρχεστε προετοιμασμένοι/ες στα ραντεβού σας με ολοκληρωμένες πληροφορίες σχετικά με τα πρόσφατα συμπτώματα σας και άλλα προβλήματα; Είστε ειλικρινής και ανοιχτός/ή; Αν όχι, χάνετε πολλά από τα οφέλη που μπορεί να σας προσφέρει η εξειδικευμένη εμπειρία του γιατρού σας.
«Όταν κάποιος/α χρειάζεται να επισκεφθεί ψυχίατρο, το μόνο που έχει νόημα είναι να κάνει την επίσκεψη όσο πιο παραγωγική και βοηθητική μπορεί να γίνει», παρατηρεί ο Kevin Turnquist, MD, ψυχίατρος – σύμβουλος της πολιτείας της Μινεσότα, ο οποίος πρόσφατα έχει γράψει για την «ανθρωπιστική ψυχιατρική».
Από την άλλη πλευρά, αισθάνεστε ότι οι απόψεις σας είναι σεβαστές; Ανταποκρίνεται ο/η ψυχίατρος σας στις ανησυχίες σας; Αν όχι, χρειάζεται προσπάθεια για την διαμόρφωση μιας περισσότερο εποικοδομητικής συνεργασίας.
Στην καλύτερη περίπτωση, εσείς και ο ψυχίατρος σας είστε σύμμαχοι στην πορεία για την ανάρρωση. Είστε συνεργάτες, οι οποίοι συνεισφέρετε από κοινού ώστε να υπάρξει ένα επιτυχημένο αποτέλεσμα, όπως αυτό ορίζεται και υπαγορεύεται από εσάς. Αυτό είναι το μοντέλο της «προσωποκεντρικής φροντίδας», το οποίο έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον της ψυχιατρικής κοινότητας τα τελευταία χρόνια.
«Η ιδέα ότι οι ασθενείς θα έπρεπε, κατά κάποιο τρόπο, να είναι λιγότερο από ίσοι συνεργάτες σε μια σχέση, η οποία σχεδιάστηκε για να επηρεάσει την ποιότητα της δικής τους ζωής, είναι λίγο ανόητη, αν το καλοσκεφτείτε», επισημαίνει ο Turnquist, ο οποίος εργάζεται στο Touchstone Mental Health στη Μινεάπολη.
Η ιδέα ενός παντογνώστη επαγγελματία που μεταβιβάζει δηλώσεις σχετικά με το τι είναι καλύτερο για εσάς είναι πλέον ξεπερασμένη. Αλλά δεν είναι μόνο αυτή η νέα θετική τάση στην ψυχιατρική.
Το επάγγελμα ξεκίνησε ως μια μορφή ομιλητικής θεραπείας (φανταστείτε έναν Φροϋδικό που καπνίζοντας πίπα προΐσταται των ξεσπασμάτων μιας βασανισμένης ψυχής). Προέκυψε μια διχοτόμηση κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970, όταν η επιστήμη ανακάλυψε περισσότερα για τις βιολογικές ρίζες της ψυχικής ασθένειας και ανέπτυξε φαρμακευτικές επιλογές για να τις αντιμετωπίσει.
Με την πάροδο του χρόνου, ο ρόλος του ψυχιάτρου μετατράπηκε σ' εκείνον του γιατρού που συνταγογραφεί, και στο στερεότυπο της χορήγησης συνταγών μέσα στη θολούρα των 15 λεπτών που διαρκούν τα ραντεβού. Η ομιλητική θεραπεία έγινε η αρμοδιότητα των διαφόρων συμβούλων ψυχικής υγείας, οι οποίοι δεν έχουν την εξουσιοδότηση να χορηγήσουν φαρμακευτική αγωγή.
Αλλά η τάση μεταστρέφεται ξανά προς τη συνδυαστική εφαρμογή της φαρμακοθεραπείας (θεραπεία με φαρμακευτικά σκευάσματα) και της ψυχοθεραπείας (στοχεύοντας στα συναισθηματικά, γνωστικά και συμπεριφορικά προβλήματα).
Αυτό είναι το ιδανικό, λέει η Maria A. Oquendo, MD, εκλεγμένη πρόεδρος της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας και υπεύθυνη εκπαίδευσης της ειδικότητας στο Κρατικό Ψυχιατρικό Ινστιτούτο της Νέας Υόρκης και στο Πανεπιστήμιο Columbia.
"Παρά το γεγονός ότι οι διαταραχές (διάθεσης) είναι βιολογικές παθήσεις, το περιβάλλον και η αλληλεπίδραση σας με αυτό, έχει μια βαθιά επίδραση στον τρόπο με τον οποίο τα συμπτώματα αναπτύσσονται και εξελίσσονται», σημειώνει η Oquendo. "Όσον αφορά το πόσο καλά ρυθμίζονται (οι διαταραχές αυτές), έχει μεγάλη σημασία το να λαμβάνονται και να αντιμετωπίζονται και οι δύο πλευρές (βιολογική και περιβαλλοντική – ψυχολογική)".
Η πραγματικότητα του συστήματος υγειονομικής περίθαλψης, τουλάχιστον στις ΗΠΑ, πιέζει τους ψυχίατρους να «κάνουν μόνο φαρμακευτική διαχείριση - όχι ότι το προτιμούν», εξηγεί.
Παρά τους περιορισμούς που επιβάλλονται από την ασφαλιστική αποζημίωση, πολλοί ψυχίατροι καταφέρνουν να εργαστούν πέραν του μοντέλου «μόνο φάρμακα».
«Το θέμα δεν είναι ποτέ μόνο τα χάπια, ακόμη και αν κάποιος/α είναι σε φαρμακευτική αγωγή, ή αλλάζει φαρμακευτική αγωγή . Αν δεν σκέφτεστε ψυχοθεραπευτικά ως κλινικός, υπάρχει κίνδυνος να υπονομεύσετε την όλη διαδικασία», λέει ο Sonu Gaind, MD, πρόεδρος του Καναδικού Ψυχιατρικού Συλλόγου και επικεφαλής της ψυχιατρικής στο Humber River Hospital στο Τορόντο.

«Καλή χημεία» με τον/τη ψυχίατρο σας
Βεβαίως, είναι ακόμα πολύ συχνό να έχει κανείς τον ψυχίατρο, ο οποίος εστιάζει στη ρύθμιση της φαρμακευτικής αγωγής και έναν άλλον/η θεραπευτή, ο οποίος αναλαμβάνει την ψυχοθεραπεία. Σε αυτό το μοίρασημα της δουλειάς, ο ψυχίατρος έχει παρομοιαστεί με το μηχανικό αυτοκινήτου και ο θεραπευτής με τον εκπαιδευτή οδήγησης.
Αυτή η διευθέτηση λειτουργεί για την Χόλι, από το Σαν Αντόνιο του Τέξας, η οποία επισκέπτεται έναν ψυχίατρο ανά τρείς μήνες, για την παρακολούθηση της φαρμακευτικής αγωγής - πηγαίνοντας πιο συχνά εάν χρειάζονται μετατροπές στα φάρμακα - και έναν (ψυχο)θεραπευτή, τουλάχιστον μια φορά τη βδομάδα, «κυρίως για (συναισθηματική) συντήρηση». [Σημείωση του ΜΑΖΙ: και στην Ελλάδα αυτή η διευθέτηση είναι πολύ συχνή. Στις περιπτώσεις που ο ψυχίατρος έχει και ψυχοθεραπευτική εκπαίδευση, μπορεί να αναλάβει και τη ψυχοθεραπεία. Διαφορετικά (ή και σύμφωνα με την επιθυμία του ίδιου του ατόμου), ο ψυχίατρος παρακολουθεί τη φαρμακευτική αγωγή και ο ψυχολόγος – κλινικός ή ψυχοθεραπευτής – αναλαμβάνει την «ομιλητική» θεραπεία].
«Είναι πολύ σημαντικό για εμένα να έχω αυτή τη δομή, η οποία συμπεριλαμβάνει ένα καλό δίκτυο υποστήριξης», λέει η εικοσιεξάχρονη.
Η Χόλι λέει ότι δεν έχει τόση σημασία ποιόν επισκέπτεσαι, αλλά πόσο καλά τα πας μαζί του/της.
«Στην αναζήτηση για ψυχίατρο ή ψυχοθεραπευτή, είναι τόσο σημαντικό να βεβαιωθείτε ότι έχετε καλή χημεία μαζί. Θα πρέπει να αισθάνεστε ότι δεν σας κρίνουν και ότι προσπαθούν να σας κατανοήσουν και όχι απλώς να σας βάλουν μια ετικέτα – ταμπέλα (διάγνωσης) και τέλος», λέει.
Η αναζήτηση για ψυχίατρο σίγουρα δεν είναι ένα εύκολο έργο, ειδικά εάν δεν ζείτε σε μια μεγάλη αστική πόλη.
«Στην καλύτερη περίπτωση», λέει η Oquendo, «οι άνθρωποι πρέπει να νιώθουν ότι έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν κάποιον/α για τον οποίο αισθάνονται εμπιστοσύνη και άνεση στην αλληλεπίδραση μαζί του/της και στην επιλογή των επόμενων βημάτων της θεραπείας... Ορισμένες περιφέρειες δεν έχουν όλες αυτές τις επιλογές.» [Σημείωση του ΜΑΖΙ: έλλειψη ψυχιάτρων είτε ιδιωτών είτε σε δημόσιες δομές υφίσταται και στην ελληνική επαρχία].

Χτίζοντας συμμαχία με τον/την γιατρό σας
Από την πλευρά του ψυχιάτρου, η θεραπεία κάποιου που έχει διπολική διαταραχή, μπορεί να είναι περίπλοκη λόγω της ρευστής φύσης της ίδια της διαταραχής –όχι μόνο από την άποψη της εναλλαγής της διάθεσης, αλλά και λόγω του τρόπου που η ασθένεια εξελίσσεται σε βάθος χρόνου.
«Επειδή δεν έχουμε να αντιμετωπίσουμε κάτι σταθερό, είναι δύσκολο κάποιες φορές για τους κλινικούς να κατανοήσουν τι συμβαίνει, και για το ίδιο το άτομο να έχει πραγματική επίγνωση του προβλήματος» επισημαίνει ο Gaind.
Έπειτα, υπάρχουν οι εναλλαγές που μπορεί να συμβαίνουν από επίσκεψη σε επίσκεψη. Εάν είστε σε κατάθλιψη κατά τη διάρκεια μιας συνεδρίας, μπορεί να είστε απόμακρος και λιγομίλητος. Εάν είστε σε υπομανία, μπορεί να απορρίπτετε ακόμα και την ιδέα ότι χρειάζεστε θεραπεία.
«Αυτή είναι μία από τις ιδιαίτερες προκλήσεις της διπολικής διαταραχής για τον ψυχίατρο –να συντηρήσει την θεραπευτική συμμαχία έτσι ώστε να συνεχίζει να συνοδεύει το άτομο μέσα από τις εναλλαγές διάθεσης», λέει ο Gaind.
Μερικές φορές, αυτή η συμμαχία εξελίσσεται μαζί με το άτομο. Ο Ζακ, από το Τορόντο, πρωτοξεκίνησε να επισκέπτεται έναν ψυχίατρο, γιατί ο οικογενειακός γιατρός του πίστευε ότι χρειαζόταν μια πιο εξειδικευμένη βοήθεια με φαρμακευτική αγωγή, ώστε να ελέγχει τα συμπτώματα της διπολικής.
Τόσο ο ίδιος, όσο και ο ψυχίατρος, έχουν αλλάξει τη στάση τους με την πάροδο του χρόνου, λέει, εμπλουτίζοντας την σχέση και δημιουργώντας μια περισσότερο παραγωγική συνεργασία.
Ο Ζακ ξεκίνησε να φέρνει «αφηγήσεις», όπως ο ίδιος τις αποκαλεί, στις συνεδρίες –περιλήψεις από πράγματα που συνέβαιναν στη ζωή του και πράγματα που ήλπιζε να αλλάξει. Ως αντάλλαγμα, λέει, ο ψυχίατρος του μεταλλάχθηκε «από τον παραδοσιακό ντυμένο με λευκή ρόμπα γιατρό που παίρνει μόνος του τις αποφάσεις σε έμπιστο σύμβουλο ψυχικής υγείας.»
Συνεχίζει να δημιουργεί μια αφήγηση πριν από κάθε συνεδρία για να τη χρησιμοποιήσουν στις συζητήσεις τους σχετικά με το τι θέλει στη ζωή, τι πηγαίνει καλά και ποια είναι τα εμπόδια που αντιμετωπίζει.
«Γνωρίζω τι θέλω να του πω, οπότε έχω μεγαλύτερο έλεγχο στη συζήτηση», λέει. «Καθορίζω τον τόνο και την κατεύθυνση.»
Ντροπή, μυστικότητα και δειλία, δεν κάνουν τίποτα άλλο από το να συμβάλλουν στο να σπαταλήσουμε χρόνο, προσθέτει.
«Εάν δε του πείτε τι πραγματικά θέλετε και έχετε ανάγκη, ο γιατρός θα πρέπει να αρχίσει να διερευνά, και μπορεί να καταλήξουμε να συζητάμε για κάτι που δεν είναι τόσο ενδιαφέρον.»

Χτίζοντας εμπιστοσύνη
Υπάρχουν δύο βασικά συστατικά για μια επιτυχημένη συνεργασία όπως αυτή που περιγράφει ο Ζακ. Πρώτον, ο χρόνος και η προσπάθεια που καταβάλλετε εσείς οι ίδιοι ώστε να αξιολογήσετε την τωρινή σας κατάσταση και να προσδιορίσετε τους στόχους σας για το μέλλον. Δεύτερον, ένας ψυχίατρος, ο οποίος είναι έτοιμος να ακούσει ό,τι έχετε να πείτε –«κάποιος που θα τιμήσει την δουλειά του», σύμφωνα με τα λόγια του Philip R. Muskin, MD, ενός διακεκριμένου συναδέλφου της Αμερικάνικης Ψυχιατρικής Ένωσης.
Ο Muskin, καθηγητής της ψυχιατρικής στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Κολούμπια, μιλάει για την εμπιστοσύνη που είναι απαραίτητη για να μοιραστεί κανείς ευαίσθητες πληροφορίες. Το να φτάσεις σε αυτό το σημείο δεν είναι εύκολο, παραδέχεται.
«Όλοι (αυτό)λογοκρίνουν όσα λένε στη θεραπεία, ώσπου μια μέρα αφήνονται ή αντιλαμβάνονται ότι πρέπει να πουν κάτι», λέει. «Τότε η διαδικασία προχωράει μπροστά.»
Εάν σκέφτεστε να επισκεφτείτε έναν ψυχίατρο που παρέχει ψυχοθεραπεία, ο Muskin προτείνει να αναρωτηθείτε τα ακόλουθα: Μπορώ να μιλήσω σε αυτόν τον άνθρωπο; Αισθάνομαι άνετα;
Και εδώ βρίσκεται το δύσκολο κομμάτι: Είμαι πρόθυμος να ακούσω ό,τι χρειάζεται να ακούσω –ακόμα κι αν είναι δυσάρεστο - και να το δουλέψω/επεξεργαστώ; Ένας ψυχίατρος που διστάζει να σου πει σκληρές αλήθειες, δεν σου κάνει καλό μακροπρόθεσμα.
«Είναι σημαντικό να αισθάνεστε ότι παίρνετε κάτι από αυτές τις συνεδρίες, κάτι περισσότερο από ότι θα παίρνατε μέσω μιας συζήτησης με την κομμώτρια σας», λέει ο Muskin.
«Η κομμώτριά σας θα σας πει ότι είστε σε μανία; Με προσλαμβάνετε ως ψυχίατρο σας. Εργάζομαι για εσάς, ώστε να μπορέσετε να δεσμευτείτε σε μια μοναδικού είδους σχέση που δεν θα λάβετε από κανέναν άλλο.»
Ανεξάρτητα από την κλασσική συμβουλή να περάσετε από συνέντευξη τον υποψήφιο επαγγελματία για να καταλήξετε στον καλύτερο, κάποιες φορές παίρνετε ό,τι παίρνετε και δουλεύετε για αμοιβαίο σεβασμό. Αυτή ήταν η περίπτωση για έναν άντρα από την Πενσυλβάνια.
«Για εμένα δεν είναι θέμα συνέντευξης», λέει ο Μπράιαν. «Είναι θέμα του ποιος θα μου δώσει αυτό που χρειάζομαι στην χαμηλότερη δυνατή τιμή.»
Η οικονομική πραγματικότητα επίσης σημαίνει ότι προσπαθεί να μην δει έναν ξεχωριστό επαγγελματία για γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία.
«Όταν συναντιέμαι με τον συνταγογράφο μου, οι συζητήσεις μας συχνά μετατρέπονται σε μικρές συνεδρίες» λέει. «Συζητάμε για την φαρμακευτική αγωγή, αλλά όλοι εκτός από έναν μόνο συνταγογράφο που είχα από όταν έλαβα τη διάγνωση το 2012, με έχουν ρωτήσει πως πάει η ζωή μου.»
Ο Μπράιαν θεωρεί τον εαυτό του «ενημερωμένο καταναλωτή» και υπερασπίζεται τον εαυτό του όποτε είναι αναγκαίο. Θυμάται έναν γιατρό, ο οποίος απέρριψε την προσωπική του εμπειρία του για το φάρμακο που δοκίμαζαν.
«Παραπονέθηκα για τις παρενέργειες ενός φαρμάκου, το οποίο ήταν αναποτελεσματικό για μένα στη νέα δόση. Εκείνος είπε «Αυτό θα έπρεπε να δουλεύει», και εγώ είπα «Όμως δε δουλεύει». Μετά από αρκετές δοκιμές, κατέληξα στην ίδια δόση με την οποία είχα ξεκινήσει στο παρελθόν με διαφορετικό γιατρό», θυμάται.
«Το πιο σημαντικό για μένα είναι ότι ο ψυχίατρος δεν είναι κάποιος παντογνώστης.»
Ο Μπράιαν τώρα έχει ταιριάξει εξαιρετικά με κάποιον επαγγελματία σύμφωνα και με την οικονομική του κατάσταση αλλά και τις προτιμήσεις του ως άτομο και ως ασθενής.
«Ήμουν πολύ ευλογημένος που βρήκα κάποιον που δεν ήθελε τόσο πολύ να αλλάζει από αγωγή σε αγωγή, αλλά έχει την άμεση ευαισθησία να τροποποιεί τη φαρμακευτική αγωγή προτού φτάσω να την παρατήσω».

Προχωρώντας μπροστά
Όταν η συνεργασία με κάποιον συγκεκριμένο επαγγελματία απλώς δεν δουλεύει για εσάς, τι κάνετε;
«Εάν τα πράγματα αποκλίνουν –όταν είτε ο ασθενής είτε ο γιατρός πιστεύει ότι δεν είναι η σωστή κατεύθυνση για τον ασθενή- τότε η επικοινωνία έχει πιθανότατα φθαρεί στη θεραπευτική συμμαχία», λέει ο Gaind. «Μου αρέσει να ρωτάω 'Είμαστε στο ίδιο μήκος κύματος;', 'Έχουμε την ίδια αντίληψη όσον αφορά τα προβλήματα που υπάρχουν και πώς πρέπει να αντιμετωπιστούν;'»
«Να θυμάστε ότι είμαστε και οι δύο εκεί για τον ίδιο λόγο. Είμαστε εκεί να βοηθήσουμε τον ασθενή που θέλει βοήθεια –αλλιώς δε θα βρισκόταν εκεί.»
Αντί απλώς να τα παρατήσετε, ο Muskin λέει, ανοίξτε διάλογο και «ετοιμαστείτε να πείτε γιατί πιστεύετε ότι τα πράγματα δεν πηγαίνουν καλά ή τι είναι αυτό για το οποίο δεν είστε ευχαριστημένοι.»
Για παράδειγμα, «Ίσως ο γιατρός σας μονίμως αλλάζει τα ραντεβού σας ή επιθυμεί να σας δει μετά τη δουλειά, όταν εσείς μπορείτε να τον δείτε μόνο μεσημέρι. Μπορείτε να πείτε «Δεν πιστεύω ότι είναι δίκαιο.»
Το συμπέρασμα είναι το εξής: Οφείλετε για τη δική σας ευημερία, να βρείτε έναν ψυχίατρο με τον οποίο συνεργάζεστε καλά.
«Αναρωτηθείτε 'Τι χρειάζομαι και τι αξίζω;'. Όταν αναλογιστείτε θέματα όπως η φαρμακευτική αγωγή ή η θεραπεία, θυμηθείτε ότι όλοι πρέπει να λάβουμε δύσκολες αποφάσεις», λέει ο Muskin. «Να το κάνετε αυτό στη ζωή σας διότι το αξίζετε.»

 

Πηγή: Bipolar, You & Your Psychiatrist by Stephanie Stephens
http://www.bphope.com/you-your-psychiatrist/


Μετάφραση: Κατσάμπα Δάφνη, Ψυχολόγος

Επιμέλεια: Αγγελική Μενεδιάτου, Ψυχολόγος, Μ.Α. Κλινικής Ψυχολογίας, Επιστημονική Υπεύθυνη του "ΜΑΖΙ"

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Από το πρωτότυπο άρθρο αφαιρέθηκαν στατιστικά στοιχεία για τον αριθμό των ψυχιάτρων στις ΗΠΑ και τον Καναδά.

 

 

 


Κράτα το