9 μύθοι και αλήθειες για την ψυχοθεραπεία (σύμφωνα με τον Ryan Howes, Ph.D., Κλινικού Ψυχολόγου)

Δυστυχώς, η ψυχοθεραπεία εξακολουθεί να παραμένει ένα θέμα ταμπού για το οποίο επιμένουν πολλοί μύθοι. Το πρόβλημα; Αυτές οι παρερμηνείες μπορεί να αποτρέψουν τους ανθρώπους από το να ζητήσουν βοήθεια και να πάνε καλύτερα - και δίνουν σε κάτι πολύτιμο ένα κακό όνομα.

Παρακάτω, ο Ryan Howes, Ph.D, κλινικός ψυχολόγος στην Pasadena (California), αποκαλύπτει την πραγματικότητα πίσω από εννέα μύθους που επιμένουν σχετικά με τη ψυχοθεραπεία και τους ψυχοθεραπευτές.

1. Μύθος: Η ψυχοθεραπεία αφορά μόνο τα άτομα με "σοβαρά" ψυχολογικά θέματα

Αλήθεια: Μερικοί άνθρωποι πιστεύουν ότι θα πρέπει να διαγνωστούν με μια ψυχολογική διαταραχή ή να αγωνίζονται βαθιά με τα ψυχικά τραύματα τους, προκειμένου να αναζητήσουν θεραπεία. Στην πραγματικότητα, η έρευνα έχει δείξει ότι τα περισσότερα ζευγάρια, για παράδειγμα, περιμένουν περίπου έξι έτη πριν ζητήσουν βοήθεια. Η αναμονή καταφέρνει μόνο να επιδεινώνει τα προβλήματα και καθιστά πολύ πιο δύσκολο να τα ξεμπερδέψουν και να τα επιλύσουν αργότερα.
Και στην πραγματικότητα, υπάρχουν πολλοί λόγοι που οι άνθρωποι βλέπουν ψυχοθεραπευτές. Σύμφωνα με μια δημοσκόπηση του 2004, το 27% των ενηλίκων υποβλήθηκαν σε θεραπεία ψυχικής υγείας τα προηγούμενα δύο χρόνια, 30 εκατομμύρια εκ των οποίων έκαναν ψυχοθεραπεία.
«Οι άνθρωποι πηγαίνουν για θεραπεία για την διαχείριση των διαταραχών, των σχέσεων τους, του άγχους, της θλίψης, να καταλάβουν ποιοι είναι και να μάθουν να ζουν τη ζωή τους στο έπακρο», δηλώνει ο Howes, ο οποίος γράφει επίσης το blog «In Therapy" («Σε θεραπεία»). «Δεν υπάρχει καμία ντροπή στο να θέλεις κανείς μια καλύτερη ζωή».

2. Μύθος: Οι θεραπευτές είναι όλοι New – Age, φιλικοί τύποι που συνήθως σου λένε «είσαι αρκετά καλός και αρκετά έξυπνος».

Αλήθεια: Σύμφωνα με το Howes, «Οι περισσότεροι θεραπευτές είναι ενθαρρυντικοί και έχουν ενσυναίσθηση και ορισμένα μοντέλα θεραπείας δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στην ζεστή – φιλική υποστήριξη απ' ότι άλλες προσεγγίσεις, αλλά σίγουρα δεν λειτουργούν με αυτό τον τρόπο όλες οι θεραπείες». Οι θεραπευτές προκαλούν και εκπαιδεύουν επίσης τον ασθενή. «Η θεραπεία τύπου 'υποστήριξης μαζορέτας' είναι καλή για την τηλεόραση, αλλά δεν είναι πάντα καλή θεραπεία».

3. Μύθος: Οι θεραπευτές τα κάνουν όλα για τα χρήματα.

Αλήθεια: Αν οι θεραπευτές ήταν πραγματικά δέσμιοι των χρημάτων, θα είχα διαλέξει άλλες πιο επικερδείς καριέρες. Όπως το θέτει ο Howes, «εάν οι θεραπευτές ήθελαν χρήματα θα σπούδαζαν επιχειρήσεις ή νομική αντί για ψυχολογία». Προσθέτει επίσης: «οι θεραπευτές που ευημερούν σε αυτή την δουλειά, έχουν έναν βαθύ σεβασμό για τον άνθρωπο και δεν οδηγούνται από το χρήμα».

4. Μύθος : Η θεραπεία είναι κοινή λογική.

Αλήθεια: Συχνά ακούμε ότι η θεραπεία είναι άχρηστη, διότι όλοι οι θεραπευτές αναμασούν την κοινή γνώση. Αλλά, σύμφωνα με τον Howes, «η κοινή λογική είναι η σοφία που ισχύει για όλους, αλλά η θεραπεία παρέχει τη διορατική εσωτερική γνώση που είναι μοναδική για τον καθένα»Περιγράφει την ψυχοθεραπεία ως ένα ακαδημαϊκό μάθημα στο οποίο εσείς οι ίδιοι είστε το αντικείμενο μελέτης. «Η θεραπεία θα σας δώσει ένα μέρος για να επικεντρωθείτε στον εαυτό σας με την υποστήριξη ενός εμπειρογνώμονα, ο οποίος εργάζεται για να σας καταλάβει και να σας καθοδηγήσει έτσι ώστε να επιτύχετε τους στόχους σας».

5. Μύθος : Η θεραπεία είναι περιττή όταν μπορείτε απλά να μιλήσετε με καλούς φίλους.

Αλήθεια: Υπάρχει μια πλειοψηφική αντίληψη στην κοινωνία μας που λέει πως απλά η στήριξη ενός καλού φίλου μπορεί να υποκαταστήσει τη θεραπεία . Η κοινωνική στήριξη είναι σημαντική για όλους, ειδικά όταν είστε πολύ αγχωμένοι. «Οι φίλοι δίνουν αγάπη, υποστήριξη και σοφία που μπορεί να είναι ανεκτίμητη», λέει ο Howes .
Αλλά η θεραπεία είναι πολύ διαφορετική από τις σχέσεις με τους φίλους και την οικογένεια. Ο Howes δίνει αρκετούς σημαντικούς λόγους γι' αυτό. Καταρχήν, οι θεραπευτές είναι ειδικά εκπαιδευμένοι επαγγελματίες που έχουν χρόνια πείρας και εκπαίδευσης «για τη διάγνωση και τη θεραπεία γνωσιακών, συναισθηματικών, συμπεριφορικών και σχεσιακών θεμάτων».
Δεύτερον, οι σχέσεις είναι αμοιβαίες. Συνήθως με τους φίλους συζητάμε τόσο τα δικά τους θέματα όσο και τα δικά μας. Όταν είστε σε θεραπεία ωστόσο, κάθε συνεδρία είναι αφιερωμένη σε σας και τις προσωπικές σας ανάγκες .
Επίσης, στη θεραπεία, μπορείτε να εξωτερικεύσετε και τις πιο βαθιές σας σκέψεις. Με τους φίλους είναι πιο πιθανό να λογοκρίνετε τον εαυτό σας, επειδή δεν θέλετε είτε να πληγώσετε τασυναισθήματά τους είτε να απεικονίσετε τον εαυτό σας ή τους άλλους με αρνητικό τρόπο». Με άλλα λόγια, «μπορείτε να αποφύγετε ή να παρακάμψετε κάποια θέματα ή να τα στρογγυλέψετε και να 'γλυκάνετε το χάπι' γιατί ξέρετε το φίλο σας τόσο καλά και ξέρετε εκ των προτέρων με ποιο τρόπο θα σας επηρεάσουν τα σχόλια του».
Και, τέλος, η θεραπεία είναι εμπιστευτική. «Οι θεραπευτές είναι νομικά υποχρεωμένοι να κρατούν το απόρρητο των συζητήσεων σας (με ελάχιστες εξαιρέσεις). Για κάποιους, αυτό κάνει την ψυχοθεραπεία ανεκτίμητη»

6. Μύθος : Η θεραπεία είναι πάρα πολύ ακριβή

Αλήθεια: Το κόστος απαγορεύει πράγματι σε πολλά άτομα την αναζήτηση θεραπείας. Αλλά υπάρχει πραγματικά ένα ευρύ φάσμα αμοιβών. Σύμφωνα με τον Howes , «οι τιμές της θεραπείας κυμαίνονται από δωρεάν σε ορισμένα κέντρα ψυχικής υγείας και κοινοτικές – δημοτικές δομές έως εξαιρετικά υψηλές σε ιδιωτικές κλινικές και ιατρεία». Επίσης, ορισμένοι ψυχοθεραπευτές διαπραγματεύονται την αμοιβή τους με βάση το εισόδημά του ατόμου.
Ο Howes ενθαρρύνει επίσης τους αναγνώστες να εξετάσουν τα κέρδη από άλλες επενδύσεις που κάνουν. Για παράδειγμα, συγκρίνετε «πόσα χρήματα ξοδεύετε ετησίως σχετικά με τα πράγματα που θα σας βοηθήσουν να αισθανθείτε καλά για τη ζωή σας επιφανειακά» - όπως αυτοκίνητα, ρούχα, ακριβά δείπνα και δώρα – «με το κόστος του να εργάζεστε άμεσα με τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές σας μέσα από τη θεραπεία». «Σκεφτείτε πόσο θα ήταν το κέρδος σας αν χρησιμοποιούσατε ολόκληρο το δυναμικό σας, αφαιρώντας όλα τα εμπόδια που σας κρατάνε πίσω».

7. Μύθος : Οι θεραπευτές μπορούν να βοηθήσουν μόνο εάν έχουν βιώσει το ίδιο πράγμα.

Αλήθεια: Υπάρχει μια κοινή πεποίθηση, ότι προκειμένου να μπορεί να βοηθήσει πραγματικά κάποιος, θα πρέπει να έχει αντιμετωπίσει και ξεπεράσει τις ίδιες δυσκολίες. Αν δεν έχει περάσει τα ίδια, δεν θα μπορέσει να καταλάβει τον άλλον και να παρέχει αποτελεσματικές λύσεις.

Σύμφωνα με τον Howes, το να θέλει κανείς ο θεραπευτής του να έχει επιλύσει τα ίδια θέματα «έχει να κάνει περισσότερο με την επιθυμία να γίνει κατανοητός και να μην ακούσει απλά μια διάγνωση. Οι άνθρωποι που υποφέρουν, ανεξάρτητα από το συγκεκριμένο θέμα τους, θέλουν να ξέρουν ότι κάποιος καταλαβαίνει τι αντιμετωπίζουν και το πώς αισθάνονται», ειδικά αν έχουν νιώσει παρεξηγημένοι σε άλλες περιπτώσεις.

Αλλά το να μοιράζεται κανείς κοινές εμπειρίες είναι μόνο ένα από τα πιθανά μονοπάτια κατανόησης. Η κατάρτιση, η κλινική εμπειρία και η προσωπική μας εμπειρία με ίδια συναισθήματα ή συγκρούσεις σε ένα διαφορετικό πλαίσιο, μπορεί να μας έχουν βοηθήσει να έχουμε αυτή την κατανόηση». Οι περισσότεροι θεραπευτές έχουν την εκπαίδευση, «την κατάρτιση και την εμπειρία για να κατανοήσουν και να θεραπεύσουν τα προβλήματα που τους παρουσιάζουν οι πελάτες τους και αν όχι, είναι εκπαιδευμένοι να τους παραπέμπουν σε άλλους, περισσότερο κατάλληλους θεραπευτές».

8. Μύθος: Οι άνθρωποι που ζητάνε ψυχολογική βοήθεια είναι αδύναμοι

Αλήθεια: Σκεφτείτε το κάπως έτσι, λέει ο Howes: Είναι οι άνθρωποι που πηγαίνουν στο σχολείο αδύναμοι να εκπαιδεύσουν τον εαυτό τους ή οι άνθρωποι που πηγαίνουν στον παθολόγο αδύναμοι να θεραπεύσουν τον εαυτό τους; Φυσικά και όχι!
Δυστυχώς, οι συναισθηματικές ή νοητικές διαταραχές θεωρούνται συχνά σαν ηθικά παραπτώματα ή ελαττώματα της προσωπικότητας. Όποιος δεν μπορεί να διορθώσει τα ίδια του τα προβλήματα θεωρείται αδύναμος, έτσι η θεραπεία τείνει να στιγματίζεται ως αδύναμη λύση. Αλλά είναι ακριβώς το αντίθετο. Όταν αναζητάτε βοήθεια για τα προβλήματά σας, σημαίνει ότι είστε στη φάση της ανάληψης δράσης. Ο Howes τονίζει ότι «η αναζήτηση βοήθειας συχνά απαιτεί περισσότερη δύναμη από ό, τι η παθητική αναμονή σε μια μη λειτουργική κατάσταση». Επιπλέον, σκεφτείτε πόσα άλλα επιτυχημένα άτομα είχανε βοήθεια από προπονητές, συμβούλους και ψυχολόγους, συμπεριλαμβανομένων κορυφαίων αθλητών, στελεχών εταιρειών και κατόχων βραβείου Νόμπελ.

9. Μύθος: Οι θεραπευτές επιλέγουν αυτό το επάγγελμα για να διορθώσουν τα δικά τους προβλήματα.

Αλήθεια: Οι περισσότεροι θεραπευτές, εξηγεί ο Howes, έχουν ένα προσωπικό λόγο για την απόφαση να ακολουθήσουν τη ψυχολογία ή την ψυχιατρική ως επάγγελμά τους. Ο λόγος αυτός είναι «είτε η θετική εμπειρία από την δική τους προσωπική θεραπεία, είτε μια βαθιά περιέργεια για τα ψυχολογικά θέματα , είτε πάθος να βοηθήσουν όσους έχουν ανάγκη». Αλλά ανεξάρτητα από το αρχικό λόγο, ο απώτερος στόχος είναι να βοηθήσουν τους πελάτες τους. «Αν ο θεραπευτής δεν είναι ικανός να κάνει προτεραιότητα του την θεραπεία του πελάτη του, τότε πιθανότατα ούτε θα ευχαριστιέται ούτε θα πετύχει σε αυτή την δουλειά».

Γενικά, να θυμάστε ότι κάθε θεραπευτής είναι διαφορετικός. Εάν δεν αισθάνεστε άνετα με έναν συγκεκριμένο επαγγελματία, βρείτε έναν άλλο.

Κείμενο: MARGARITA TARTAKOVSKY, M.S.
Πηγή: http://psychcentral.com/lib/9-myths-and-facts-about-therapy
Μετάφραση: Σπυριδούλα Κρότση, φοιτήτρια Ιατρικής
Επιμέλεια στα ελληνικά: Αγγελική Μενεδιάτου, Ψυχολόγος Μ.Α. Κλινικής Ψυχολογίας, Πρόεδρος Δ.Σ. και Επιστημονική Υπεύθυνη του ΜΑΖΙ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: 11 ΜΥΘΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ