ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΤΑ ΑΝΤΙΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΑ
→ Πώς επικοινωνούν τα νευρικά κύτταρα:
Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι το πιο πολύπλοκο, πολυσύνθετο "κέντρο επικοινωνιακών συνδέσεων" στον κόσμο. Δέκα εκατομμύρια εγκεφαλικά κύτταρα μεταδίδουν δισεκατομμύρια μηνύματα κάθε δευτερόλεπτο. Κι αυτό συμβαίνει συνεχώς και χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε. Μπορεί να απαιτούνται εκατοντάδες νευρικά κύτταρα για να εκτελέσουμε οποιαδήποτε ενέργεια ή να κάνουμε μια σκέψη. Για να συνεργαστούν τα νευρικά κύτταρα χρειάζεται να επικοινωνήσουν μεταξύ τους.
Τα νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου χωρίζονται μεταξύ τους από ένα μικρό χώρο, την "σύναψη", δεν έχουν δηλαδή άμεση επαφή το ένα με το άλλο. Για να μεταφέρουν μηνύματα από το ένα στο άλλο, τα νευρικά κύτταρα απελευθερώνουν χημικές ουσίες που ονομάζονται νευροδιαβιβαστές. Οι νευροδιαβιβαστές αφήνουν το ένα νευρικό κύτταρο, διασχίζουν τον χώρο της σύναψης και φθάνουν στο επόμενο κύτταρο στο οποίο προσκολλώνται στους ειδικούς υποδοχείς (θέσεις) που μπορούν να προσλάβουν αυτές τις χημικές ουσίες και να ανταποκριθούν. Το μήνυμα μεταφέρεται μόνο όταν υπάρχει αρκετός νευροδιαβιβαστής στην σύναψη. Μετά την απελευθέρωση τους, οι νευροδιαβιβαστές διασπώνται ή επαναπορροφώνται από τα νευρικά κύτταρα που τους απελευθέρωσαν.
Εικόνα 1: Πώς επικοινωνούν τα νευρικά κύτταρα.
Μελέτες έχουν δείξει ότι κάποιοι σημαντικοί νευροδιαβιβαστές (σεροτονίνη, ντοπαμίνη, νοραδρεναλίνη) υπολείπονται στην κατάθλιψη: τα επίπεδα τους είναι χαμηλά στις συνάψεις και αυτό οδηγεί σε λανθασμένη εγκεφαλική επικοινωνία και μεταφορά μηνυμάτων.
Τα αντικαταθλιπτικά δρουν αυξάνοντας την ποσότητα των νευροδιαβιβαστών στο χώρο ανάμεσα στα κύτταρα.
Η αύξηση του νευροδιαβιβαστή στην σύναψη μπορεί να επιτευχθεί με διάφορα είδη αντικαταθλιπτικών που δρουν με διαφορετικό τρόπο:
- Αυξάνοντας την ποσότητα του νευροδιαβιβαστή που παράγεται
- Εμποδίζοντας την διάσπαση των νευροδιαβιβαστών
- Αναστέλλοντας την επαναρρόφηση (ή επαναπρόσληψη) των νευροδιαβιβαστών της σύναψης από τα νευρικά κύτταρα.
Έτσι, επαναφέρουν την ισορροπία των νευροδιαβιβαστών στις εγκεφαλικές νευρικές συνάψεις. Με την πάροδο του χρόνου, ο οργανισμός διορθώνει τα ελλείμματα του και τα αντικαταθλιπτικά δεν χρειάζονται πλέον (στις περισσότερες περιπτώσεις).
Εικόνα 2: Παράδειγμα λειτουργίας των αντικαταθλιπτικών, πώς λειτουργούν οι SSRI.
Εικόνα 3: Πώς λειτουργούν τα αντικαταθλιπτικά.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Οι εικόνες 1 και 3 προέρχονται από το βιβλίο "Μάθετε για την κατάθλιψη", σελ. 15 και 60 αντίστοιχα (Εκδόσεις Πασχαλίδη, Σειρά "Οικογενειακός Ιατρός" της British Medical Association, 2008, Συγγραφέας Dr Kwame McKenzie). Η εικόνα 2 προέρχεται από το βιβλίο "Κατάθλιψη: Όσα πρέπει να ξέρουμε", σελ. 151 (Εκδόσεις ΣΚΑΙ Βιβλίο, από την σειρά "Ιατρικοί Οδηγοί για όλη την Οικογένεια", 2008, Συγγραφέας: Dr Melvyn Lurie).
Κείμενο: Αγγελική Μενεδιάτου, Ψυχολόγος, Μ.Α. Κλινικής Ψυχολογίας και Άγγελος Κουκλινός, Ψυχίατρος