Μπορεί η κατάθλιψη να θεραπευτεί χωρίς φαρμακευτική αγωγή;

«Μπορώ να αναρρώσω από την κατάθλιψη χωρίς αντικαταθλιπτικά;»
Αυτή είναι μια ερώτηση που μου κάνουν πολλοί άνθρωποι. Ψάχνουν πληροφορίες στο διαδίκτυο, μιλούν στους γιατρούς τους, και αναζητούν εναλλακτικές θεραπείες, ελπίζοντας ότι μπορούν να θεραπευτούν «μόνοι τους». Η απάντηση σε αυτήν την ερώτηση είναι απλή και ταυτόχρονα πολύ περίπλοκη. Συχνά εξαρτάται από την σοβαρότητα και την επιμονή των καταθλιπτικών συμπτωμάτων. Λίγοι άνθρωποι, βάση της δικής μου εμπειρίας, ξεπερνούν εντελώς την κατάθλιψη εξ ολοκλήρου μόνοι τους. Η αναζήτηση βοήθειας είναι ένα σημαντικό κομμάτι της διαδικασίας της ανάρρωσης. Αλλά η λήψη βοήθειας μπορεί να πάρει πολλές μορφές, και ότι λειτουργεί βοηθητικά για έναν άνθρωπο, μπορεί να μην είναι η λύση για κάποιον άλλον.

Μελέτες δείχνουν ότι η ψυχοθεραπεία μπορεί να είναι τόσο αποτελεσματική όσο και η φαρμακευτική αγωγή όσον αφορά τη βελτίωση των καταθλιπτικών συμπτωμάτων, και τα οφέλη συνεχίζονται μακροπρόθεσμα και μετά το τέλος της θεραπείας. Η ψυχοθεραπεία διερευνά και αντιμετωπίζει τις κύριες αιτίες της κατάθλιψης, όπως το άλυτο πένθος, το άγχος, το πρώιμο παιδικό τραύμα, τον αρνητικό τρόπο σκέψης, τη χαμηλή αυτό-εικόνα, την απώλεια του νοήματος και τις δυσκολίες στις διαπροσωπικές σχέσεις. Η θεραπεία μπορεί επίσης να βοηθήσει στην βελτίωση των δεξιοτήτων αντιμετώπισης και της ανθεκτικότητας. Ωστόσο για την πλήρη ανάρρωση της σοβαρής ή επίμονης κατάθλιψης, μπορεί να είναι απαραίτητος ο συνδυασμός θεραπείας και φαρμακευτικής αγωγής. Το άρθρο αυτό παρουσιάζει τι πρέπει να λάβουν υπόψη τους τα άτομα αποφασίζοντας αν θα πάρουν αντικαταθλιπτικά για τη θεραπεία της κατάθλιψης ή θα λάβουν μια άλλη κατάλληλη θεραπεία.

1. Η σοβαρή, εξουθενωτική κατάθλιψη, απαιτεί ιατρική εκτίμηση.

Όταν ένας άνθρωπος έρχεται στο γραφείο μου και παραπονιέται ότι είναι καταθλιπτικός/ή, είναι σημαντικό να αξιολογήσω την σοβαρότητα της κατάθλιψης. Η σοβαρή κατάθλιψη με αυτοκτονικές σκέψεις πρέπει να διερευνηθεί πολύ πιο σοβαρά και απαιτεί εκτίμηση από επαγγελματία υγείας όσον αφορά την πιθανή φαρμακευτική αγωγή. Η σοβαρή κατάθλιψη είναι και πρέπει να αντιμετωπίζεται ως μια κατάσταση απειλητική για τη ζωή.
Επιπρόσθετα, η κατάθλιψη με σοβαρή αυπνία, μπορεί να χρειάζεται φαρμακευτική αγωγή. Χωρίς επαρκή ύπνο, είναι εξαιρετικά δύσκολο να αναρρώσει κανείς από την κατάθλιψη. Υπάρχουν στρατηγικές που μπορούν να βελτιώσουν κατά πολύ τον ύπνο σε κάποιες περιπτώσεις, αλλά εάν ο ύπνος δε βελτιωθεί γρήγορα, μπορεί να απαιτείται η φαρμακευτική αγωγή για την πρόληψη της επιδείνωσης των καταθλιπτικών συμπτωμάτων.

2. Υπάρχουν αποτελεσματικές μη-φαρμακευτικές εναλλακτικές θεραπείες για ήπια έως μέτρια κατάθλιψη.

Πολλοί άνθρωποι με ήπια έως μέτρια κατάθλιψη, όπου ο ύπνος είναι επαρκής, μπορούν να την ξεπεράσουν με την ομιλητική θεραπεία και κάποιες συμπληρωματικές στρατηγικές όπως είναι η άσκηση, η βελτιωμένη διατροφή, οι τεχνικές ενσυνειδητότητας, η έκθεση σε ηλιοφάνεια ή η φωτοθεραπεία, η υποστήριξη από τους φίλους, την οικογένεια, ή μια υποστηρικτική ομάδα, και οι αλλαγές στον τρόπο ζωής τους. Όλοι όσοι πάσχουν από κατάθλιψη θα πρέπει να αποκλείσουν κάποια ιατρική κατάσταση που μπορεί να ευθύνεται για την καταθλιπτική τους διάθεση. Πολλά ιατρικά προβλήματα, συμπεριλαμβανομένων των ελλείψεων σε βιταμίνες και των ορμονικών ανισορροπιών, μπορούν να συμβάλουν στην κατάθλιψη. Ο πλήρης εργαστηριακός έλεγχος είναι σημαντικός για τον αποκλεισμό μιας ιατρικής κατάστασης.

Εφόσον αποκλειστεί η οργανική αιτία, η ψυχοθεραπεία που εστιάζει στη βελτίωση της αυτό-φροντίδας, στην εμπλοκή ξανά σε ευχάριστες και ουσιαστικές δραστηριότητες, και στη διαχείριση των αρνητικών σκέψεων, μπορεί να είναι πολύ βοηθητική σε πολλές περιπτώσεις. Η επεξεργασία θεμάτων που έχουν αντίκτυπο στις διαπροσωπικές σχέσεις με φίλους, αγαπημένους και την οικογένεια, μπορεί επίσης να ανακουφίσει σε μεγάλο βαθμό κάποια άτομα από την κατάθλιψη. Και για κάποιους, η εξερεύνηση και η επίλυση του άλυτου πένθους ή του τραύματος της πρώιμης παιδικής ηλικίας μπορεί να είναι σημαντικά. Συμπληρωματικές θεραπείες που μπορούν να συμβάλλουν στην ανάρρωση περιλαμβάνουν τη σωματική θεραπεία, τον βελονισμό ή άλλες προσεγγίσεις της εναλλακτικής ιατρικής, τον διαλογισμό, τη γιόγκα, ή την πνευματική εξερεύνηση.

3. Η λήψη φαρμάκων για την κατάθλιψη, όταν χρειάζεται, δε θα πρέπει να θεωρείται ως αποτυχία.

Ωστόσο, είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε ότι η κατάθλιψη είναι ένα πρόβλημα τόσο σοβαρό όσο ο διαβήτης, η επιληψία, ή ακόμα κι ο καρκίνος. Επειδή εμπλέκει τη διάθεση, τις σκέψεις, και τη συμπεριφορά, μπορεί συχνά να αντιμετωπιστεί μέσω αυτών των καναλιών. Αλλά υπάρχουν επίσης γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες που κάνουν κάποιους ανθρώπους ευάλωτους στην κατάθλιψη, και μπορεί να οδηγήσουν σε μια πιο επίμονη κατάσταση και πιο δύσκολη στην αντιμετώπισή της.
Ακριβώς όπως και με άλλες διαταραχές όπου κάποιες φορές η φαρμακευτική αγωγή είναι απαραίτητη για την αντιμετώπισή τους, έτσι και η κατάθλιψη μπορεί επίσης να απαιτεί φάρμακα για την αποθεραπεία της. Και είναι σημαντικό να αναρρώσει κανείς πλήρως παρά να συμβιβαστεί με μια επίμονη ήπια κατάθλιψη. Η επίμονη κατάθλιψη μπορεί να γίνει χρόνια και πιο σοβαρή με την πάροδο του χρόνου, καθώς ο εγκέφαλος προσαρμόζεται στην καταθλιπτική κατάσταση. Ο συνδυασμός της ψυχοθεραπείας και της φαρμακοθεραπείας έχει το πιο υψηλό ποσοστό επιτυχίας όσον αφορά την αποθεραπεία της κατάθλιψης, ενώ όταν η ψυχοθεραπεία από μόνη της δεν είναι αρκετή, μπορεί να σας βοηθήσει να συμβουλευτείτε ένα γιατρό ή έναν ψυχίατρο σχετικά με τις φαρμακευτικές επιλογές.

Είναι σημαντικό να θυμάστε, ότι όταν μιλάμε για θεραπεία κατάθλιψης, δεν βραβεύεται αυτός που αναρρώνει «καλύτερα» από κάποιον άλλον. Η ανάρρωση χωρίς ψυχοθεραπεία, χωρίς φάρμακα –κυριολεκτικά «από μόνοι σας»- δεν σας απονέμει κάποιο βραβείο. Η επιβράβευσή σας είναι η συναισθηματική σας υγεία. Είναι σημαντικό να αναγνωρίζετε τον αντίκτυπο που μπορεί να έχει στην δική σας λήψη απόφασης, η στάση της κοινωνίας μας απέναντι στις ψυχικές διαταραχές, την ψυχοθεραπεία και τα ψυχοτρόπα φάρμακα. Ο τρόπος ανάρρωσης αποτελεί προσωπική επιλογή, βασισμένη στις δικές σας ανάγκες με την καθοδήγηση έμπιστων επαγγελματιών. Η επιλογή σας θα πρέπει να γίνεται σε ένα πλαίσιο συμπόνιας και αγάπης προς τον εαυτό.

Για να βοηθηθείτε για την κατάθλιψη, αναζητήστε έναν ψυχοθεραπευτή στην περιοχή σας.

Βιβλιογραφία:
1. De Jonghe, F., Kool, S., Aalst, G., et al (2001). Combining psychotherapy and antidepressants in the treatment of depression. Journal of Affective Disorders, 64, 217-229.
2. De Maat S, Dekker J, Schoevers R, De Jonghe F. Relative efficacy of psychotherapy and pharmacotherapy in the treatment of depression: a meta-analysis. Psychother Res. 2006; 16(5): 562–572.
3. Spielmans, G. (2011, October 1). Antidepressants Versus Psychotherapy for Depression. Retrieved October 18, 2014, from http://pro.psychcentral.com/antidepressants-versus-psychotherapy-for-depression/004942.html
By Meri Levy

Πηγή: http://www.goodtherapy.org/blog/can-depression-be-cured-without-medication-1117144
Μετάφραση: Δάφνη Κατσάμπα
Επιμέλεια: Δήμητρα Τσώλα