Είμαι μανιοκαταθλιπτική. Γράφω αυτό το κείμενο για να βοηθήσω κάποιον άλλον σε αντίστοιχη κατάσταση. Να του πω: Μπορεί τώρα τίποτα να μη σου δίνει χαρά και ο θάνατος να μοιάζει η μόνη λύση. Όλο αυτό όμως θα περάσει. Η Αριάδνη Λουκάκου εξομολογείται.

Η Kay Redfield Jamison είναι καθηγήτρια ψυχιατρικής στο Johns Hopkins School of Medicine, αναγνωρισμένη παγκοσμίως αυθεντία σε θέματα μανιοκατάθλιψης και μανιοκαταθλιπτική η ίδια. Το βιβλίο της «An Unquiet Mind» είναι μια συγκλονιστική προσωπική μαρτυρία της δικής της μάχης με τη μανιοκατάθλιψη. «Διατηρώ πολύ σοβαρές επιφυλάξεις για το αν μπορεί κανείς να κατανοήσει πραγματικά αυτή την ασθένεια, αν δεν υποφέρει ο ίδιος από αυτή», γράφει.

Εγώ νομίζω ότι μπορώ να την κατανοήσω. Είμαι μανιοκαταθλιπτική. Βέβαια, τώρα πια, δεν χρησιμοποιούν τον όρο μανιοκατάθλιψη. Έχει αντικατασταθεί με τον λιγότερο τρομακτικό (και ίσως περισσότερο ακριβή) όρο διπολική διαταραχή (bipolar disorder). Πρόκειται για μια ψυχική διαταραχή που επηρεάζει τη διάθεση. Επηρεάζει τη ζωή σου και αυτή των γύρω σου, επηρεάζει τις σχέσεις σου, τη δουλειά σου, το σώμα σου, την υγεία σου. Απειλεί τη ζωή σου. Η μανιοκατάθλιψη είναι από τις ασθένειες με τα υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας στις νεαρές ηλικίες παγκοσμίως. Αυτοκτονίες όταν είσαι down, ατυχήματα όταν είσαι high.

Τα καλά νέα είναι ότι αντιμετωπίζεται φαρμακευτικά. Μπορείς να ζήσεις μια απόλυτα φυσιολογική ζωή, αρκεί να παίρνεις τα φάρμακά σου. Χωρίς σοβαρές παρενέργειες σημειωτέον. Τα κακά νέα είναι ότι πολλές φορές δεν θες να την αντιμετωπίσεις φαρμακευτικά. Για την ακρίβεια, όχι απλώς δεν θες, θες –αντίθετα– να κρυφτείς από αυτούς που σε καταλαβαίνουν και να τη ζήσεις ως το τέλος. Να την επιτείνεις. Τη μανία. Θες κι άλλο, θες λίγο ακόμα. Εγώ, όσες φορές έχω πάθει μανία, έχω τσακωθεί με όλο μου το περιβάλλον, γιατί αισθάνομαι ότι είμαι καλά, πολύ καλά, πάρα πολύ καλά, ότι το ελέγχω απόλυτα και αρνούμαι να πάρω τηλέφωνο το γιατρό μου ή να πάρω τα φάρμακά μου. Το συναίσθημα είναι υπέροχο, είναι μαγικό και δεν υπάρχει κανένα ναρκωτικό η επίδραση του οποίου να είναι έστω και κοντινή σε αυτό. Στην αρχή νιώθεις ευφορία, εγρήγορση, αισιοδοξία. Νιώθεις γεμάτος ενέργεια και χρειάζεσαι πολύ λιγότερες ώρες ύπνου, ενώ καταπιάνεσαι επιτυχώς με πολλά διαφορετικά πράγματα ταυτόχρονα. Το μυαλό σου τρέχει γρήγορα, όλα σου φαίνονται εύκολα, ενθουσιάζεσαι με τα πάντα, είσαι δημιουργικός, ευχάριστος, φλερτάρεις και μιλάς πολύ. Μέχρι εδώ όλα καλά. Αργά ή γρήγορα όμως, το κοντέρ πιάνει τα 200 και τα φρένα σπάνε. Και αφού κάνεις πράγματα επικίνδυνα, αφού πληγώσεις ανθρώπους που αγαπάς, καταστρέψεις σχέσεις, δουλειές κτλ, ξαφνικά κρασάρεις. Και σκέφτεσαι όλα αυτά που έλεγες και έκανες τότε που νόμιζες ότι είσαι θεός και τώρα νιώθεις ακριβώς το αντίθετο. Ένα σκουπιδάκι.

"Έχω περάσει δύο πολύ σοβαρές περιόδους κατάθλιψης τα τελευταία τέσσερα χρόνια, κι επειδή το έχω ζήσει στο παρελθόν, γνωρίζω καλά τα προειδοποιητικά σημάδια και προσπαθώ να τα προλάβω πριν φτάσουν σε άσχημο σημείο. Έχω ανακαλύψει ότι το να είμαι απασχολημένη, κυρίως το να βλέπω άλλο κόσμο, με βοηθάει πολύ. Μπορεί να είναι δύσκολο, καθώς μερικές φορές το τελευταίο που θέλεις να κάνεις είναι να δεις κόσμο ή να κάνεις ΟΤΙΔΗΠΟΤΕ, αν όμως μπορέσεις να πιέσεις τον εαυτό σου, συνήθως καταλήγεις να περνάς καλά και να νιώθεις ωραία που το έκανες. Η άλλη στρατηγική που πάντα πετυχαίνει σ' εμένα, αν και μπορεί να είναι δύσκολο να εφαρμοστεί, είναι να αντιληφθείς τον εσωτερικό σου μονόλογο και να αρχίσεις να μιλάς με τον εαυτό του αν παραγίνει αρνητικός. Όποτε νιώθω πεσμένη, αρχίζω να σκέφτομαι πόσο άχρηστη είμαι, ότι είμαι αξιολύπητη και ότι δεν μπορώ να αρέσω σε κανέναν, κλπ. κλπ. Ανακάλυψα πως όταν διακόπτω αποφασιστικά αυτές τις σκέψεις και πιέζω τον εαυτό μου να σκεφτεί το αντίθετο - ή όταν κάνω κάτι που δε με αφήνει να σκεφτώ, όπως το να διαβάζω ένα βιβλίο ή να βλέπω μια ταινία - , μπορεί να βοηθήσει πολύ στην αποφυγή του κατρακυλίσματος. [Ομολογώ ότι το να τσακώνεσαι νοερά με τις σκέψεις σου μπορεί να σε κάνει να νιώσεις ηλίθια, βοηθάει όμως!].

(Μαρτυρία που αναφέρεται στο βιβλίο "Μαθήματα Ευτυχίας" της Γκρέτσεν Ρούμπιν, Εκδ. Πατάκη)

Το θέατρο ήταν μια παλιά μεγάλη αγάπη. Αυτό αποφάσισα να το μεταφέρω στη καθημερινότητα μου πριν πολλά χρόνια!

Παιδί ακόμα απαγόρευσα στον εαυτό μου μια βασική ανάγκη για κάθε φυσιολογικό άνθρωπο, το κλάμα. Προσπαθώντας να πείσω τους γύρω μου ότι αξίζω να μ' αγαπούν, αυτοστιγματίστηκα με μια επικίνδυνη ετικέτα: "δυνατή".

Φυσιολογική ή μανιακή, έχω τρέξει πιο γρήγορα, έχω σκεφτεί πιο γρήγορα και έχω δοκιμάσει τα όρια του μυαλού μου, έχω αγαπήσει πιο έντονα και έχω πονέσει πιο πολύ από τους περισσότερους ανθρώπους που γνωρίζω. Πιθανόν, σε μεγάλο βαθμό, αυτό να σχετίζεται με την ασθένεια μου.

Διπολική διαταραχή. Τι είναι διπολική διαταραχή; Για τους αδιάφορους απ' έξω μπορεί να είναι ένας κακός χαρακτήρας, ένας αδύναμος χαρακτήρας ή απλά ένας ακόμη χαρακτήρας. Για τους απ' έξω που νοιάζονται, μπορεί να είναι είτε βάρος και ενοχές, είτε μια αφορμή να αποδείξουν την αγάπη τους είτε και τα δύο. Για τους από μέσα που το ζούνε και τα καταφέρνουν, μπορεί να αποτελεί ιδιαιτερότητα, χάρισμα ή χαρακτηριστικό ευφυΐας. Για τους από μέσα που το ζούνε και δεν τα καταφέρνουν, μπορεί να σημαίνει μια ζωντανή κόλαση, έναν εγκλεισμό στο ψυχιατρικό νοσοκομείο, μια αυτοκτονία.

Τι είναι λοιπόν διπολική διαταραχή; Διπολική διαταραχή είμαι εγώ. Μια διάγνωση που περικλείει έναν άνθρωπο που τη μια αισθάνεται παντοδύναμος θεός και την άλλη περιφέρεται ως ζωντανός νεκρός. Ή τουλάχιστον έτσι ήταν.