Η κατάθλιψη είναι ψυχική διαταραχή (mental disorder) που ανήκει στην ομάδα των Διαταραχών της Διάθεσης.
Η συναισθηματική διάθεση ή απλά διάθεση (mood) είναι ο καθολικός και σταθερός συναισθηματικός τόνος που βιώνεται εσωτερικά από το άτομο. Η διάθεση διακρίνεται από το συναίσθημα (affect) το οποίο αποτελεί την εξωτερική έκφραση της διάθεσης. Καθώς η εξωτερική έκφραση ενός ασθενή με κατάθλιψη δεν είναι πάντα καταθλιπτική, η Καταθλιπτική Διαταραχή περιγράφεται πιο σωστά σαν Διαταραχή της Διάθεσης και όχι Συναισθηματική Διαταραχή.
Με τον όρο "ψυχική διαταραχή" περιγράφεται ένα σύνολο ψυχολογικών συμπτωμάτων, παθολογικών συμπεριφορών και μειωμένης λειτουργικότητας. Οι διαταραχές αυτές συνήθως προκαλούν κλινικά σημαντική υποκειμενική ενόχληση και έκπτωση στον κοινωνικό, επαγγελματικό ή άλλους σημαντικούς τομείς της λειτουργικότητας του ατόμου. Μπορεί να οφείλονται σε οργανικούς, κοινωνικούς, γενετικούς και ψυχολογικούς παράγοντες. [ορισμός της ψυχικής διαταραχής σύμφωνα με: American Psychological Association (2007). APA Dictionary of Psychology. Washington, DC: Author.]
Εδώ ίσως αξίζει να σημειώσουμε ότι η ακριβής μετάφραση του όρου "mental disorder" είναι "νοητική / πνευματική διαταραχή". Στην Ελλάδα όμως έχει επικρατήσει ο όρος "ψυχική (ή ψυχιατρική) διαταραχή".
Κατάθλιψη είναι η δυσάρεστη συναισθηματική διάθεση του ατόμου που συνοψίζεται σε μια κατάσταση παθολογικής (έντονης και παρατεταμένης) θλίψης και συνοδεύεται από σημαντική μείωση του αισθήματος προσωπικής αξίας και από την επώδυνη συνείδηση της επιβράδυνσης των νοητικών, ψυχοκινητικών και οργανικών διαδικασιών.
Τέλος, χρειάζεται να διευκρινίσουμε ότι η λέξη « κατάθλιψη » χρησιμοποιείται για ένα ευρύ φάσμα συναισθηματικών καταστάσεων που μπορεί να είναι είτε φυσιολογικές είτε παθολογικές. Συνεπώς, η λέξη "κατάθλιψη" μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να δηλώσει:
1. μια φυσιολογική διάθεση ή συναίσθημα , όπως για παράδειγμα όταν λαμβάνει χώρα μια σημαντική για το άτομο απώλεια ή θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου (πένθος)
2. το σύμπτωμα της έντονης και παρατεταμένης θλίψης (αλλιώς καταθλιπτικό συναίσθημα) είτε στα πλαίσια μιας Καταθλιπτικής ή Διπολικής Διαταραχής είτε στα πλαίσια άλλης Διαταραχής ή κατάστασης που μπορεί να αποτελεί το επίκεντρο της κλινικής προσοχής.
3. την ψυχική διαταραχή (ή σύνδρομο) - όπως ειπώθηκε και παραπάνω. Πιο συγκεκριμένα, χρησιμοποιείται (χάριν συντομίας) αντί του όρου "Καταθλιπτική Διαταραχή". Σύμφωνα με τα ταξινομικά συστήματα ICD-10 (World Health Organization, 1993) και DSM-IV (American Psychiatric Association, 1994), καταθλιπτικές διαταραχές είναι οι εξής: Μείζων Καταθλιπτική Διαταραχή, Δυσθυμική Διαταραχή και Καταθλιπτική Διαταραχή Μη Προσδιοριζόμενη Αλλιώς. Επίσης, μπορεί να αναφέρεται στην Διαταραχή της Διάθεσης που οφείλεται σε γενική ιατρική κατάσταση ή στη Διαταραχή της Διάθεσης που προκαλείται από ουσίες, όταν σε αυτές η επικρατούσα συναισθηματική διάθεση είναι καταθλιπτική.
Κείμενο: Αγγελική Μενεδιάτου, Ψυχολόγος, Μ.Α. Κλινικής Ψυχολογίας, Ιδρυτικό μέλος και πρόεδρος του ΔΣ του ΜΑΖΙ.
Σημείωση: Το "πόστερ της κατάθλιψης" είναι έργο του Βρετανού Patrick Smith, μέρος ενός project με το όνομα "Mental Health Posters" και το αναπαράγουμε με την άδεια του. (περισσότερες πληροφορίες εδώ: www.adaptcreative.co.uk , www.graphicpatrick.com )